گزارش گاردين از پشت پرده تجارت غيرقانوني اعضاي بدن در جهان

يکي از افرادي که گاردين با آنها صحبت کرده است، مرد جواني به نام «يونس» است. يونس اهل اريتره که چند بار تلاش کرده بود خود را به اروپا برساند، تحت فشارهاي شديد اقتصادي و خانوادگي تصميم مي‌گيرد کليه‌هايش را بفروشد.

ماجراي او از به خواب رفتن با قرص زاناکس تا ورود به راهروهاي تنگ و تاريک، همگي از واقعيتي هولناک پرده برمي‌دارد که در برخي نقاط جهان در حال وقوع است: تجارت غيرقانوني جهاني اعضاي بدن!

يونس که با وعده 10 هزار دلاري يک دلال اعضاي بدن به نام علي به جراحي و فروش يکي از کليه‌هايش در اسکندريه مصر تن داده بود، فقط 6 هزار دلار دريافت کرد که آن هم کفاف بدهي‌هايش را نمي‌داد و از همين رو تصميم گرفت تا اين باند تجارت اعضاي بدن را افشا کند.

برآوردها حاکي از آن است که در جهان حدود 10 درصد اعضاي پيوندي به‌شکل غيرقانوني تامين مي‌شوند. با اين حال، اکثر موارد، گزارش‌نشده و پنهان باقي مي‌مانند و در نتيجه تعداد واقعي آنها احتمالا بسيار بيشتراست.

اينديپندنت به نقل از گاردين نوشت، تعدادي از کشورها اعم از پاکستان، مصر، بنگلادش، هند، ترکيه، فيليپين و چين مراکز اصلي قاچاق اعضاي بدن به‌شمار مي‌روند. در گزارش سال 2018 سازمان ملل متحد از قاچاق انسان، بيش از 700 مورد قاچاق اعضاي بدن شناسايي شدند که بيشتر آنها در خاورميانه و شمال آفريقا رخ داده بود.

گزارش اينترپل در سال 2021 هم نشان مي‌دهد که قاچاق اعضاي بدن در شمال غرب آفريقا بسيار نگران‌کننده است، زيرا در اين منطقه فقر و بي‌خانماني و آوارگي بيش از مناطق ديگر است.

براساس گزارش مرکز رصد جهاني اهدا و پيوند، هر سال فقط 10 درصد تقاضاي جهاني پيوند عضو برطرف مي‌شود.

تقاضا براي پيوند کليه به‌ويژه با کمبود کمک‌هاي بشردوستانه و دسترسي محدود به خدمات پيوند عضو، به‌ شدت افزايش يافته است و همين موضوع وابستگي به شبکه‌هاي مافيايي را افزايش داده است.

در حال حاضر بازار سياه اعضاي مختلف بدن از جمله کليه، قرنيه و کبد وجود دارد و به‌ دليل افزايش بيماري‌هاي مزمن مانند ديابت، فشار خون بالا و چاقي،‌ تقاضا براي پيوند کليه افزايش يافته است.

در بريتانيا، فهرست انتظار براي پيوند کليه رو به افزايش است و افراد زيادي براي اين پيوند راهي کشورهاي ديگر مي‌شوند. در برخي کشورها، کليه‌ها را از افراد فقير و محروم تامين مي‌کنند و آنها را براي جذب مسافراني که در جست‌وجوي پيوندند، عرضه مي‌کنند.

نويسنده گاردين مي‌گويد: از سال2014 تاکنون به بررسي تجارت غيرقانوني اعضاي بدن پرداخته‌ايم. در يک دهه گذشته با 43 نفر از سودان جنوبي و اريتره که به‌ دليل نياز مالي يک کليه‌شان را فروخته بودند، صحبت کرديم. بسياري از آنها به‌ دليل پناهجو بودن، مهاجرت غيرقانوني و وضعيت نامشخصي که داشتند طعمه گروه‌هاي تبهکار شده‌ بودند و بسياري ديگر حتي پس از فروش اعضاي بدنشان، ميزان مبلغ وعده داده شده را دريافت نکرده و برخي هم اصلا هيچ پولي نگرفته بودند.

در ادامه گزارش اين روزنامه انگليسي آمده است: هزينه پيوند عضو و خدمات جانبي آن در بازار سياه در سراسر جهان از 20 تا 200 هزار دلار متغير است و قيمت بالاتر مي‌تواند گاهي به معني درمان و مراقبت بهتر باشد.

اهداکنندگان عضو معمولا بخشي از اين هزينه را دريافت مي‌کنند که در هر کشور متفاوت است. براي مثال در کشورهايي مانند فيليپين و کلمبيا به کارگران و کشاورزان فقير و افراد نيازمند براي هر کليه کمتر از 2 هزار دلار مي‌دهند در حالي که قيمت هر کليه در برخي کشورهاي ديگر مانند ترکيه بين 10 تا 20 هزار دلار متغيراست.

در مصر يک کليه را بين پنج تا 20 هزار دلار مي‌فروشند اما بيماران يا مسافران پيوند براي پيوند کليه و هزينه سفر و اقامت 50 تا 100 هزار دلار پرداخت مي‌کنند. البته قيمت نهايي وابسته به تقاضاي بازار است.

براي تعيين قيمت، دلال به ثروت خريدار توجه مي‌کند اما فروشنده فقير و بيکار با وضعيت قانوني نامشخص، جايگاه و موقعيت مناسبي براي مذاکره ندارد. به همين دليل مهاجران غيرقانوني طعمه مناسبي براي تجارت غيرقانوني اعضاي بدن هستند.

يکي از دلايل کمتر پيگيري اين تجارت غيرقانوني اين است که قربانيان آن از دادن گزارش به پليس و مراجع قانوني امتناع مي‌کنند.

دليل ديگر نيز فساد نظام‌مند است. پزشکاني که در اين کار مشغولند براي جلوگيري از تحقيق و بررسي قانوني به پليس رشوه مي‌دهند. يکي از دلالان عضو مي‌گويد اين تجارت را افرادي کنترل مي‌کنند که از پزشکان حق کميسيون مي‌گيرند.