چشم طمع سعودي‌ها به جايگاه ايران در لبنان

همانطور که بعد از هر جنگ، دولت‌هاي مختلف تلاش ميکنند تا با استفاده از شرايط پسا جنگي کشورهاي درگير، اقدام به کسب منافع و امتياز سياسي در کشور درگير جنگ کنند، امروز لبنان نيز شاهد تلاش و رقابت کشورهاي مختلف براي کسب امتياز سياسي و اقتصادي به منظور ايجاد و محکم کردن جاي خود در اين کشور است.

اکنون در کنار کشورهاي اروپايي، آمريکا و منطقه‌، يکي از بازيگراني که به شکلي جدي تلاش ميکند تا به صحنه تحولات داخلي و خارجي لبنان بازگردد، عربستان سعودي است.

سفر فيصل بن فرحان وزير خارجه عربستان سعودي به لبنان در هفته‌هاي اخير نمادي از علاقه مجدد آل سعود به دولت سدر و فرصتي براي تغيير موازنه در لبنان است. آل سعود قبلاً از نيروهاي سياسي که منتصب به جريان سني در لبنان هستند، حمايت کرده است تا جاي پاي خود را در اين کشور تضمين کند. با اين حال، طي دهه گذشته، رياض مشارکت و کمک هاي مالي خود به لبنان را به دليل افول متحدان محلي خود از جمله سعد الحريري، نخست وزير سابق، به ميزان قابل توجهي کاهش داده است.

در پس‌زمينه تحولات اخير، جوزف عون به عنوان رئيس‌جمهور و نواف سلام به عنوان نخست‌وزير منصوب شدند، که هر دو با جريان مخالف حزب‌الله شناخته مي‌شوند و از سوي عربستان سعودي حمايت مي‌شوند.

عربستان سعودي در کنار آمريکايي‌ها، تلاش موثري براي انتخاب جوزف عون، رئيس ارتش لبنان، به عنوان رئيس جمهور به عمل آورد.

يزيد بن فرحان، مشاور امور لبنان در وزارت خارجه عربستان از قبل از برگزاري انتخابات پارلماني در لبنان براي انتخاب رئيس جمهور، ديدارهايي متعددي با احزاب سياسي و فراکسيون‌هاي پارلماني بيروت داشت و پس از بازگشت از سفر بيروت، تصريح کرد که فرمانده ارتش لبنان کانديداي اصلي رياست جمهوري است. وي در ديدار نسبتا کوتاهي که با نبيه بري، رئيس پارلمان لبنان داشت، اعلام کرد که «حکومت سعودي از کانديداتوري فرمانده ارتش براي رياست جمهوري حمايت مي‌کند.

ميزان دخالت عربستان سعودي در تحولات اخير لبنان به حدي رسيد که يکي از نمايندگان مجلس لبنان نيز در اعتراضي کنايه آميز به دخالت هاي يزيد بن فرحان، مشاور وزير خارجه سعودي در امور لبنان، در روند انتخابات رياست جمهوري لبنان، نام وي را به صورت کنايه آميز جوزف آموس بن فرحان روي برگه هاي راي نوشت، اقدامي که اشاره اي به حمايت همه جانبه آمريکا و سعودي از جوزف عون داشت.

اکنون سعودي ها از اين تحولات خرسند هستند و اين تحولات را فرصتي را براي تحکيم مجدد نفوذ خود در لبنان مي بينند، مسئله اي که آن را در سخنان وزير خارجه عربستان سعودي پيش از آخرين سفر خود به لبنان ميتوان ديد. بن فرحان در آستانه آخرين سفر خود به بيروت گفت: «با توجه به آنچه تاکنون ديده ام و از مذاکراتي که در لبنان انجام مي شود، مي توانم به آينده تحولات لبنان بسيار خوش بين باشم.»

البته نبايد رغبت سران فعلي لبنان به عربستان را که با کمک و پول سعودي‌ها به قدرت رسيده اند را نيز فراموش کرد. سران فعلي لبنان نيز از شروع مجدد حمايت و کمک هاي مالي عربستان سعودي خوشحال خواهند شد و بي دليل نيست که عون اعلام کرد اولين سفر خارج از لبنان به عربستان سعودي خواهد بود.

سرمايه گذاري مورد انتظار عربستان سعودي نه تنها براي نيازهاي ژئوپليتيکي است، بلکه براي جوزف عون و نواف سلام، ضرورت اقتصادي نيز دارد. در واقع تنها نقطه قوت عربستان براي ايفاي نقش در تحولات اخير و جاري لبنان، منابع مالي بوده و هست.

در اين ميان، رژيم صهيونيستي نيز علاقه آشکاري به افزايش نفوذ سعودي‌ها در بيروت دارد، البته اگر اين مسئله بتواند حزب الله و ايران را به حاشيه براند. در واقع، حملات نظامي اسرائيل به لبنان و حزب‌الله همان چيزي است که به عربستان سعودي انگيزه براي شروع برنامه‌هاي خود به منظور تکميل طرح‌هاي ضد ايراني صهيونيست‌ها و غرب در منطقه را ميدهد.

رژيم صهيونيستي و عربستان، هردو زخم خورده درگيري با حزب الله لبنان در عرصه‌هاي مختلف هستند و از اين رو، تضعيف حزب الله در لبنان، هدف و پروژه مشترک تل آويو و رياض است.

عربستان سعودي در رقابت‌هاي منطقه با ايران طي سالهاي اخير، هميشه در سمت بازيگر شکست خورده معادله قرار گرفته است. شکست داعش و گروه‌هاي تروريستي مورد حمايت عربستان از ايران و محور مقاومت در عراق -سوريه (2012 - 2019)، شکست در جنگ يمن و تن دادن به آتش بس و صلح با انصارالله (2014 - 2022)، از دست دادن نخست وزير متحد خود در لبنان (سعد الحريري)، عدم توانايي در اقناع کرد ترامپ و کشورهاي اروپايي براي حمله به ايران و در نهايت، نشستن پاي ميز مذاکره با ايران و امضاي توافق صلح با تهران در پکن در سال 2022، همگي مؤيد ناکامي و شکست مطلق سياست‌هاي منطقه سعودي‌ها در مقابل ايران، در يک دهه گذشته است.

از اين رو، آل سعود با کمک تل آويو و کاخ سفيد، با استفاده از تنها نقطه قوت خود، يعني دلارهاي نفتي، تلاش‌هاي خود را ميکند تا بخشي از شکست‌هاي منطقه خود در سالهاي اخير را جبران کرده تا بتواند وجهه و جايگاه از دست رفته سابق خود ميان کشورهاي عربي و منطقه را تا حدي بازيابي کند. تلاش‌ و رغبت سعودي‌ها براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي و تعيين شرايطي از جمله به رسميت شناخته شدن يک کشور فلسطيني به عنوان نمادي از دفاع آل سعودي از فلسطين و مردم آن را نيز بايد در همين چهارچوب تحليل و بررسي کرد.

البته، حکام سعودي بايد بدانند براي محکم کردن جاي پاي خود در لبنان، با بازيگر مهم و تعيين کننده اي به نام حزب الله لبنان روبه رو هستند که تاکنون هيچ قدرت داخلي و خارجي قادر به کنار زدن آن از صحنه تحولات لبنان نبوده است و سعودي‌ها قبلا نيز در مقابله با آن، بارها طعم شکست را تجربه کرده اند و قطعا در آينده نيز، تجارب قبلي تقابل با حزب الله براي آنها دوباره تکرار خواهد شد.