چتر امنيتي جمهوري اسلامي ايران بر فراز خليج فارس

بدون شک خليج فارس و تنگه هرمز يکي از مهمترين مناطق دريايي جهان هستند که بخش مهمي از تجارت، به‌خصوص تجارت انرژي جهان از اين منطقه عبور مي‌کند، به همين دليل تأمين امنيت اين منطقه موضوع بسيار مهمي است و معمولاً کشورها سعي مي‌کنند از ايجاد هرگونه تنش در اين منطقه بپرهيزند.

بعد از جنگ جهاني دوم و با باز شدن پاي نيروهاي فرامنطقه‌اي و به‌خصوص آمريکايي‌ها، امنيت خليج فارس در مقاطعي با چالش همراه بوده است، اين موضوع اما از سال 2003 و حمله آمريکا و انگليس به عراق ابعاد مهمتري به خود گرفت و با چالش‌هاي بيشتري روبه‌رو شد.

ايران به‌عنوان کشوري که تمامي سواحل شمالي خليج فارس و تنگه هرمز را در اختيار دارد، نقش مهمي در تأمين امنيت خليج فارس به‌عهده دارد و تا کنون توانسته است با ايفاي نقش مؤثر در اين منطقه علاوه بر حفظ منافع خودش از منافع هم‌پيمانانش هم به‌خوبي دفاع کند.

*امنيت خليج فارس در دفاع مقدس

خليج فارس و اهميت آن باعث شده است تا نيروهاي فرامنطقه اي از ديرباز تاکنون به دنبال حضور در اين منطقه راهبردي باشند. حضور پرتغالي‌ها در دوران قاجاريه و پس از آن انگليسي‌ها و آمريکايي‌ها شاهد مثال اين حضور است. اما، شرايط خليج فارس و تامين امنيت آن پس از پيروزي انقلاب اسلامي تغيير کرد.

دفاع مقدس نخستين چالش دشمنان براي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران بود که توسط نيروي دريايي ارتش به خوبي رفع شد و اين نيرو توانست با انجام سه عمليات شهيد صفري، اشکان و مرواريد کمر نيروي دريايي رژيم بعث را خُرد کند.

حضور بعثي‌ها و دست‌درازي آن‌ها تنها چالش نيروهاي مسلح کشورمان در دوران دفاع مقدس نبود و دشمنان جنگ نفتکش‌ها را براي ضربه زدن به نيروهاي مسلح طراحي و اجرا کردند. جنگ نفتکش‌ها گرچه توانست به بخشي از توان نيروهاي دريايي کشورمان در خليج فارس ضربه بزند ولي نيروهاي دريايي ارتش و سپاه توانستند درس خوبي به دشمنان بدهند.

* پايان دفاع مقدس و بازسازي توان دريايي ايران در خليج فارس

دفاع مقدس که به پايان رسيد، نيروهاي دريايي ارتش و سپاه پاسداران بازسازي و گسترش توان خود در دريا را آغاز کردند. اورهال و بازسازي ناوچه‌ها، ناوشکن‌ها و ساير شناورها در دستور کار نيروي دريايي ارتش قرار گرفت و نيروي دريايي سپاه نيز فرآيند گسترش ناوگان را آغاز کرد.

با افزوده شدن زيردريايي‌هاي کيلوکلاس در دهه 70 شمسي به نيروي دريايي ارتش، اين نيرو رنگ و بوي تازه‌اي به خود گرفت و علاوه بر حوزه‌هاي سطحي و پروازي در حوزه زيرسطحي نيز صاحب ناوگان شد. نيروي دريايي سپاه نيز تمرکز خود بر استفاده از قايق‌هاي تندرو را ادامه داد و به مرور توان موشکي را هم به قدرت خود افزود.

دهه‌هاي 80، 90 و ابتداي 1400 دوران شکوفايي نيروهاي دريايي ارتش و سپاه است. دوراني که بر تنوع تسليحات و تجهيزات اين نيروها افزوده شد و انواع پهپادها، شناورهاي اقيانوس‌پيما، موشک‌هاي کروز و بالگردهاي جديد جاي خود را در دريا پيداکردند. تجهيزاتي مانند بالگردهاي Mi-17، موشک‌هاي کروز نصير، رعد، نصرـ 1، کوثر، نور، پهپادهاي ابابيل 1 و 2، مهاجرـ 4 و شناورهاي شهيد رودکي، مکران، شهيد ناظري و ناو شهيد سليماني تنها بخشي از اين تجهيزات هستند.

* وقتي دريانوردان گوش بيگانگان را پيچاندند

نيروهاي دريايي ارتش و سپاه البته فقط در بُعد تجهيزاتي و تسليحاتي پيشرفت نداشتند و در حوزه عمليات‌هاي دريايي هم توانستند کارهاي بزرگي را سامان بدهند. عمليات‌هايي همچون مقابله با دزدان دريايي در خليج عدن، بازداشت ملوا‌ن‌هاي آمريکايي متجاوز به حريم دريايي ايران، توقيف کشتي‌ها و نفتکش‌هاي متجاوز جزو مهم‌ترين ماموريت‌هاي نيروهاي دريايي جمهوري اسلامي ايران هستند.

هنگامي که سردار علي فدوي فرماندهي نيروي دريايي سپاه را برعهده داشت، اين نيرو توانست تعدادي از ملوان‌هاي انگليسي متجاوز به حريم دريايي ايران را بازداشت و تصاوير اين اقدام مهم در همه رسانه‌هاي جهان منتشر شد. اين اقدام در تامين امنيت خليج فارس به قدري مهم بود که رهبر انقلاب با اعطاي نشان فتح درجه يک از اين اقدام قدرداني کردند و ديگر چنين اقدامي تکرار نشد.

مبارزه با دزدان دريايي در خليج عدن را بايد ديگر عمليات مهم نيروي دريايي ارتش در سال‌هاي اخير دانست. نيروي دريايي ارتش از سال‌هاي پاياني دهه 80 ناوگروه‌هاي متعددي را براي مقابله با دزدان دريايي به خليج عدن اعزام کرد و اين ناوگروه‌هاي توانستند به خوبي با دزدان دريايي مقابله کنند. کيفيت اين مقابله‌ با دزدان دريايي به گونه‌اي بود که نه تنها سازمان‌هاي بين‌المللي دريانوردي بلکه در يک مورد نيز سفير چين از نيروي دريايي ارتش تقدير کرد.

* رزمايش‌هاي دريايي ايران؛ از کمربند امنيت دريايي تا آيونز

توان نيروهاي دريايي جمهوري اسلامي ايران در حوزه رزمي کشورهاي مقتدري همچون روسيه و چين را راغب کرد تا رزمايش‌هاي مشترک را برگزار کنند. رزمايش کمربند امنيت دريايي نخستين بار در سال 1398 برگزار و موجب آغاز فصل جديدي از همکاري‌هاي بين‌المللي ايران در حوزه دريا شد و هر ساله نيز اين رزمايش با حضور کشورهاي مختلف در حال برگزاري است.

نيروهاي دريايي جمهوري اسلامي ايران در حوزه همکاري‌هاي منطقه‌اي نيز تبادلات دوجانبه‌اي با نيروي دريايي عمان دارند و تاکنون رزمايش‌هاي بسياري را با اين کشور دوست برگزار کرده‌اند. اين رزمايش‌هاي در ايجاد امنيت به ويژه در تنگه هرمز تاثير بسياري داشته‌اند.

ابتکار آيونز (نيروهاي دريايي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند) نيز ديگر فعاليت مهم نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در حوزه دريايي است که ايران توانسته با حضور موثر در اين ائتلاف، علاوه بر رياست يک دوره سه ساله بر اين اتحاديه، کتاب تاکتيکي اقدامات مشترک کشورهاي عضو آيونز را نيز تدوين و ابلاغ کند.

*اعزام ناوگروه‌هاي دريايي به نقاط مختلف

نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران از اواسط دهه 80 دريانوردي‌هاي خود را با اعزام ناوگروه‌هاي مختلف به آب‌هاي دوردست آغاز کرده و آن را ادامه داده است.

ناوگروه 75 نيروي دريايي ارتش توانست طولاني‌ترين دريانوردي دريايي ايران را انجام داده و تا سنت پترزبورگ روسيه سفر کند. سفر دريايي ناوگروه 75 به قدري مهم بود که رهبر انقلاب از اين ناوگروه و نيروي دريايي ارتش تقدير کردند.

ديگر اقدام مهم نيروي دريايي ارتش، مأموريت ناوگروه 86 بود که دريادلان ارتش براي نخستين مرتبه در تاريخ ايران زمين قادر شدند با به کارگيري دانش‌هاي نوين و تجهيزات به روز يک ناوگروه را متشکل از ناوشکن تمام ايراني «دنا» که حاصل تلاش همه دانشگاهيان و دانشمندان ايران است به دور کره زمين چرخيده و 213 روز عملياتي را پشت سر بگذارند.

به نظر مي‌رسد با اضافه شدن ناوهايي همچون شناور شهيد سليماني و ناو شهيد رودکي و در آينده نزديک ناو شهيد مهدوي به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي شاهد حضور اين نيرو در دريانوردي‌هاي بين‌المللي نيز باشيم.

بايد توجه داشت که تجهيزات نيروي دريايي ارتش همچون ناودسته پهپادبر نيز جزو تجهيزات با قابليت حضور در دريانوردي‌هاي بين‌المللي هستند.

* امنيت دريايي زير بال‌هاي نيروهاي هوايي ارتش و سپاه

نيروهاي هوايي ارتش و سپاه پاسداران با استفاده از قابليت‌هاي خود قادر به تامين امنيت دريايي در خليج فارس هستند. نيروي هوايي ارتش با دارابودن چندين پايگاه قادر است در صورت نياز به سرعت پوشش هوايي عمليات‌هاي امنيتي دريايي را ايجاد کند.

جنگنده‌هاي نيروي هوافضاي سپاه پاسداران نيز قادرند در کنار نيروي دريايي ارتش در ايجاد چتر امنيتي براي عمليات دريايي نقش‌آفريني کند.

*اقتدار ايران در خليج فارس،‌ نقطه پايان حضور نيروهاي فرامنطقه‌اي‌

خبر خروج ناوهاي هواپيمابر از خليج فارس و فواصل هزار کيلومتري آن‌ها از اين منطقه نشانه حکمراني مقتدرانه جمهوري اسلامي ايران در منطقه خليج فارس است.

در پايان بايد تاکيد کرد که حضور مقتدرانه جمهوري اسلامي ايران در حوزه‌هاي مختلف در منطقه خليج فارس تنها يک پيام دارد و آن هشدار جدي به نيروهاي فرامنطقه‌اي است که در قصد حضور در اين منطقه را دارند.

منبع: خبرگزاري فارس