هفت ويژگي سند جامع همکاري ايران و روسيه

با امضاي اين معاهده که شامل يک مقدمه و 47 ماده در همه حوزه‌هاي مناسبات دوجانبه است، سطح تعاملات ايران و روسيه ارتقا يافته، زمينه پيشبرد همکاري‌ها تسهيل شده و اين معاهده در اقتدار و همکاري منطقه‌اي دو کشور با تمرکز بر حوزه‌هاي اقتصادي، سياسي، امنيتي و نظامي مؤثر خواهد
بود.

اين توافقنامه قراردادي بلندمدت و مبتني بر اصول منشور سازمان ملل متحد، حقوق دوجانبه و توازن تعهدات و احترام به تماميت ارضي است. بر همين اساس هفت ويژگي اصلي معاهده مشترک جامع راهبردي بين ايران و روسيه را مي‌توان چنين برشمرد:

- نخست؛ جديد نيست: معاهده اساسي روابط و اصول همکاري بين ايران و روسيه در سال 1379 و در دولت آقاي سيد محمد خاتمي امضا شد و در سال 1380 (2001) به تصويب مجلس رسيد. اين موافقتنامه عملاً هر 10 سال به صورت خودکار تمديد مي‌شد. اما از آنجا که روند رو به توسعه روابط دو کشور در چند دهه اخير، بايد مبنا و ريشه شکل‌گيري توافقنامه راهبردي باشد، تصميم گرفته شد معاهده به‌روز و تکميل شود و دو کشور روي اين موضوع توافق کردند. درنتيجه در دولت آقاي روحاني مقرر شد اين فرايند طي شود. پس از آن در دولت سيزدهم (دولت شهيد رئيسي) نيز مذاکرات درباره اين موضوع انجام شد و اکنون در دولت چهاردهم از سوي آقاي دکتر پزشکيان رئيس جمهوري اسلامي ايران امضا شده است.

- دوم؛ متداول است: امضاي چنين معاهده‌اي که چهارچوب جامع همکاري‌هاي دو کشور را مشخص مي‌کند، ميان کشورهاي مختلف رايج است.

- سوم؛ متوازن است: يعني اين معاهده بر اساس منافع متقابل تنظيم شده و هيچ تعهد يکطرفه‌اي در آن وجود ندارد.

- چهارم؛ بر اساس موازين بين‌المللي است: در اين معاهده استانداردها و اصول حقوق بين‌المللي رعايت شده است.

- پنجم؛ جامع است: در اين سند همه ابعاد همکاري‌ها و روابط؛ از جمله ابعاد سياسي، ابعاد اقتصادي، حمل‌ونقل و کريدور ترانزيتي، پولي و بانکي، سرمايه‌گذاري، علمي، اطلاعاتي، قضائي، نفت و گاز، محيط زيستي، کشاورزي و امنيت غذايي مورد توجه قرار گرفته است. هرچند سه حوزه اصلي معاهده مشارکت راهبردي ايران و روسيه شامل اقتصاد، فناوري و فرهنگ و گردشگري است.

- ششم؛ عليه طرف يا طرفين ثالثي نيست: اين معاهده عليه هيچ کشور ديگري نيست، بلکه هدف آن تضمين منافع دو کشور است. اين تعامل نه باهدف تهديد، بلکه براي تقويت امنيت مشترک و حفظ ارزش‌هاي انساني است.

- هفتم؛ مانع روابط ايران با ديگر کشورها نخواهد بود: امضاي اين قرارداد همکاري، همان‌گونه که تاکنون نداشته است، از اين به بعد نيز منافاتي در حوزه همکاري با ديگر کشورها نخواهد داشت.

بر اين اساس، همان‌گونه که وزير محترم امور خارجه دولت مطرح کردند، بايد باز هم تأکيد کرد که ايران و روسيه با آگاهي از مسئوليت تاريخي خود در حال ساختن نظم جديدي هستند که در آن همکاري، جايگزين هژموني و احترام، جايگزين تحميل خواهد شد.