مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مدعي تمايل «ترامپ» براي توافق هسته‌اي جديد با ايران شد

«رافائل گروسي» در حاشيه نشست سالانه مجمع جهاني اقتصاد در داووس اعلام کرد که آژانس بين المللي انرژي اتمي همچنان در حال گفت‌وگو با مقامات ايراني است و اميدوار است که دولت ترامپ براي تعامل و دستيابي به يک توافق جديد با ايران وارد عمل شود. بر اساس گزارش بر اساس گزارش «المانيتور» وي گفت: «به باور من، تيم ترامپ تمايل دارد به توافق جديدي با ايران دست يابد.»

مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در بخش ديگري از اظهارات خود ادعاها درباره برنامه صلح‌آميز هسته اي ايران را تکرار کرد و مدعي شد که ايران تنها کشوري است که بدون داشتن سلاح هسته‌اي، اقدام به غني‌سازي با اين حجم و خلوص بالا مي‌کند. وي در سايه فضاسازي‌هاي تبليغي پيرامون پرونده هسته‌اي ايران گفت: «غني‌سازي في‌نفسه ممنوع نيست، اما وقتي به سطح 60 درصد مي‌رسيد، تنها يک قدم با سطح تسليحاتي 90 درصد فاصله داريد. اين يک پيام سياسي قوي و همچنين قابليت فني است.»

گروسي بدون اشاره به همکاري‌هاي هميشگي و گسترده ايران و آژانس در چارچوب توافقنامه‌هاي پادماني، خواستار شفافيت بيشتر از سوي ايران شد. وي ادعا کرد: «اگر کشوري در اين سطح غني‌سازي مي‌کند، آژانس شفافيت بيشتري نسبت به آنچه ايران ارائه مي‌کند، مي‌خواهد.»

مديرکل آژانس با اشاره به پيشرفت‌هاي صنعت هسته‌اي ايران گفت: «برجام ديگر براي حالت کنوني برنامه هسته‌اي ايران کافي نيست.» وي احتمال بازگشت ترامپ به برجام را رد کرد و افزود: «دولت ترامپ نيز از بازگشت به برجام حمايت نخواهد کرد. شرايط ميداني بسيار فراتر از برجام است و برنامه هسته‌اي ايران در مقايسه با دولت اول ترامپ، توسعه‌يافته‌تر شده است.»

به گزارش ايرنا، برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران ابتدا با اتهامات بي‌اساس و تحت تأثير فشارهاي آمريکا و رژيم صهيونيستي به يک بحران غيرضروري تبديل شد. غربي‌ها پيش از امضاي برجام، با مطرح کردن برنامه هسته‌اي ايران به‌عنوان تهديدي عليه صلح و امنيت بين‌المللي بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد، تلاش کردند اين موضوع را امنيتي کرده و راه‌حل آن را به تحريم و اقدام نظامي گره بزنند.

در همين راستا، پرونده هسته‌اي ايران نزد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با عنوان «ابعاد احتمالي نظامي» (پي‌ام‌دي) نام‌گذاري شد و غربي‌ها تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا فعاليت‌هاي علمي و صنعتي ايران را در راستاي توليد سلاح هسته‌اي تفسير کنند. در حالي که بسياري از متخصصان بين‌المللي اذعان داشتند که حل اين پرونده نيازمند مسيرهاي پيچيده و هزينه‌هاي سنگين براي ايران است، اما اين پرونده در سال 1394 بسته شد و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي طي قطعنامه‌اي به‌طور رسمي اين موضوع را تأييد کرد. به اين ترتيب، مستندات و بهانه‌هايي که غربي‌ها براي برخورد نظامي و امنيتي با ايران طراحي کرده بودند، از ميان رفت.

ايران پس از امضاي برجام در سال 1394 با هدف لغو تحريم‌ها، به‌عنوان کشوري مسئوليت‌پذير، تعهدات خود را به‌طور کامل اجرا کرد؛ موضوعي که در 16 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مورد تأييد قرار گرفت. با اين حال، پس از روي کار آمدن دونالد ترامپ و تصميم يکجانبه او براي خروج از برجام در 18 ارديبهشت 1397 (8 مي 2018)، تحريم‌هايي که طبق توافق لغو شده بودند، دوباره اعمال شدند.

در واکنش به اين اقدام، ايران در سال 2018 سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کميسيون مشترک برجام فعال کرد. در نتيجه، اعضاي باقي‌مانده توافق با صدور بيانيه‌اي، 11 تعهد براي جبران خسارت‌هاي ناشي از خروج آمريکا ارائه کردند. با اين وجود، اجراي نامتوازن برجام و تشديد تحريم‌هاي يکجانبه آمريکا، ايران را ناچار کرد تا يک سال پس از خروج واشنگتن، اجراي گام‌به‌گام برخي از اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌اي خود را متوقف کند. در اين مدت، ايران با پايبندي به توافق، به کشورهاي اروپايي فرصت داد تا وعده‌هاي خود را عملي کنند، اما به دليل عدم تحقق اين وعده‌ها، تهران در چند مرحله تعهدات خود را کاهش داد.

با روي کار آمدن جو بايدن در ژانويه 2021، اين دولت سياست خروج يکجانبه ترامپ از برجام را محکوم کرد اما در عمل همان سياست فشار حداکثري دولت پيشين را ادامه داد. به‌رغم ادعاي واشنگتن براي بازگشت به ديپلماسي، کاخ سفيد اراده لازم براي بازگشت به برجام و جبران سياست‌هاي شکست‌خورده ترامپ را نشان نداده است.