10 محدوده معدني بلاتکليف طلا در آذربايجان‌شرقي

اين گزاره فراتر از يک دستورالعمل مقطعي، نه‌تنها دلالت بر تغيير چارچوب فکري در الگوهاي تخصيص سرمايه از سفته‌بازي در بازارهاي غيرمولد به سمت توسعه بخش توليد دارد، بلکه نقشه راهي براي اصلاح ساختار اقتصادي کشور و آغاز يک مسير بلندمدت در جهت خودکفايي و استقلال اقتصادي محسوب مي‌شود.

جهت‌گيري بسيار مهمي که مي‌تواند ضمن کاهش فشارهاي تورمي، زمينه‌ساز شکوفايي اقتصادي و رشد پايدار باشد.

آذربايجان‌شرقي از نظر وجود ذخاير متنوع معدني يکي از مناطق غني کشور به شمار مي‌رود؛ به‌طوري‌که تاکنون 52 ماده معدني از 65 نوع ماده معدني موجود در کشور در اين استان شناسايي‌شده و در يک نگاه استان آذربايجان‌شرقي از نظر تنوع معادن فلزي، با رنگين‌کماني از معادن قابل توصيف است.

جهت حفظ اين ميراث طبيعي، لازم است با آينده‌نگري و بهره‌برداري صحيح و علمي از ذخاير انبوه و متنوع معدني استان برنامه‌ريزي‌هاي مناسبي صورت گرفته و برنامه‌ها و اقدامات به‌عمل‌ آمده با رصد آمار و اطلاعات دقيق و به هنگام از فعاليت‌هاي اين بخش  مورد پايش قرار گيرد.

کاهش 6.5 درصدي در تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان

در اين ارتباط معاون آمار و اطلاعات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان‌شرقي در گفت‌وگو با خبرنگار فارس ابراز مي‌دارد: بر اساس اطلاعات جمع‌آوري‌شده از معادن در حال بهره‌برداري استان، تعداد کل معادن در حال بهره برداري در کشور 6 هزار و 451 معدن در سال 1402 بوده که استان آذربايجان‌شرقي با 261 معدن حدود 4.05 درصد از کل معادن در حال بهره‌برداري کشور را داراست.

فرهاد ذوقي مي‌افزايد: بررسي عملکرد معادن در حال بهره برداري سال 1402 در مقايسه با سال 1401 نشان مي‌دهد تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان از 279 معدن فعال در سال 1401 به 261 معدن در حال بهره‌برداري در سال 1402 رسيده است که نشان از کاهش 6.5 درصدي در تعداد معادن حال بهره‌برداري استان دارد.

وي توضيح مي‎دهد: بررسي تعداد کل شاغلان معادن استان نشان مي‌دهد تعداد شاغلان با افزايش 23.5 درصدي به هشت هزار و 993 نفر رسيده است که با توجه به متغير بودن و فصلي بودن فعاليت تعدادي از معادن استان، متوسط تعداد شاغلان کل در حال بهره‌برداري استان در سال 1402، بالغ‌بر سه هزار و  442 نفر مي‌شودد که با توجه به ظرفيت‌هاي بالقوه در استان جاي تأمل دارد.

ذوقي تصريح مي‌کند: در بخش معدني استان در سال 1402، حدود 11 ميليارد و 57 ميليون تن مواد معدني به ارزش 234 هزار و 84 ميليارد ريال توليدشده که ارزش‌افزوده‌اي به ميزان  212 هزار و 69 ميليارد ريال ايجاد کرده است و توليدات به فروش رفته در حدود 231 هزار و 700 ميليارد ريال بوده است که سهم استان از نظر مقداري 2.07 و ارزش توليدات 5.74  درصد از کل کشور است و اين توليد، ارزش‌افزوده 6.18 درصدي از کل کشور را شامل مي‌شود.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان‌شرقي اعلام مي‌کند: ميزان سرمايه‌گذاري معدني انجام‌شده در استان طي سال 1402 برابر سه هزار و 32 ميليارد ريال بوده است که در مقايسه با سال 1401 و سرمايه‌گذاري 9 هزار و 492 ميليارد ريالي در آن سال، نشان‌دهنده کاهش قابل‌ملاحظه در سرمايه‌گذاري در بخش معدني استان است.

ذوقي تصريح مي‌کند: ارزش سرمايه‌گذاري صورت گرفته در معادن استان در ماشين‌آلات، ابزار و وسايل كار بادوام يک‌هزار و 362 ميليارد ريال، ساختمان و تأسيسات (بدون زمين) 69 ميليارد ريال، و توسعه و اکتشاف 78 ميليارد ريال و راه اختصاصي 55 ميليارد ريال بوده است.

وي ادامه مي‌دهد: ميزان ذخاير قطعي معادن در حال بهره‌برداري استان يک ميليارد و 984 ميليون و 36 هزار تن در سال 1402 بوده است که از اين ميزان 26 ميليون و 2 هزار تن استخراج صورت گرفته است و مقدار باطله برداري نيز 51 ميليون و 465 هزار تن بوده است.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان‌شرقي خاطرنشان مي‌سازد: بر اساس نتايج، در سال 1402 تنها 2 معدن داراي واحد تحقيق و توسعه در استان بوده است که طرح‌هاي تحقيقاتي به ميزان 33 ميليارد ريال را پشتيباني نموده اند لذا با توجه به تنوع محصولات معدني در استان، فعاليت‌هاي علمي - تحقيقاتي در اين حوزه توسعه و گسترش يابد.

10 محدوده معدني بلاتکليف طلا در آذربايجان‌شرقي

مديرکل صنعت، معدن و تجارت آذربايجان‌شرقي نيز تسريع فعاليت‌هاي مرتبط با اقتصاد معدن را در رونق و توسعه اقتصادي استان بسيار مهم مي‌داند و به خبرنگار فارس مي‎‌گويد: 10 محدوده معدني طلا در استان وجود دارند که از سال‌ها پيش بلاتکليف رها شده‌اند و ما قصد داريم هر چه سريع تر اين محدوده‌ها را ساماندهي و تعيين تکليف کنيم.

صابر پرنيان با بيان اينکه معادن اندريان و آستارگان با استخراج سالانه بيش از 170 کيلو طلا، از بزرگ‌ترين ذخاير طلاي کشور محسوب مي‌شوند، مي‌افزايد: ذخاير قطعي کل معادن آذربايجان شرقي به بيش از 10 ميليارد تن مي‌رسد.

وي همچنين با اشاره به ظرفيت بالاي پتانسيل‌هاي استان از نظر تنوع مواد معدني توضيح مي‌دهد: در اين ميان، معدن طلاي اندريان با ذخيره قطعي 30 ميليون تن و عيار متوسط 0.52 گرم در تن، يکي از شاخص‌ترين معادن طلا در کشور است و در اين ميان، نظارت زيست‌محيطي مستمر و بهره‌برداري حرفه‌اي، رمز موفقيت اين پروژه بزرگ معدني خواهد بود. ‌

چالش‌هاي فعاليت‌هاي معدني در آذربايجان‌شرقي

تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان در مقايسه با ظرفيت بالقوه موجود، قابل‌مقايسه نيست و نتايج نشان‌دهنده روند کاهشي تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان در سال‌هاي اخير است.

اين جمله را رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان شرقي مي‌گويد و ادامه مي‌دهد: بايد به صنايع بالادستي و پايين‌دستي بخش صنايع معدني در استان  توجه ويژه گردد تا تمايل به خام فروشي در اين زمينه که در حاضر در سطح بالايي مي‌باشد کاهش پيدا کند.

حيدر فتح‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بيان اينکه برخي از معادن استان با چالش‌هاي تأمين مالي و عدم وجود زيرساخت‌هاي کافي مواجه هستند که مي‌تواند بر روند توسعه آن‌ها تأثير بگذارد، مي‌افزايد: توجه بيشتر به معادن استان از سوي دولت و بخش خصوصي مي‌تواند زمينه‌ساز اشتغال‌زايي و رونق اقتصادي در اين منطقه شود.

رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان شرقي معتقد است: معرفي و توسعه محصولات معدني با ارزش افزوده بالا، مي‌تواند موجب ارتقاي وضعيت اقتصادي استان شود.

وي به برخي از چالش‌هاي پيش روي معادن استان اشاره و اضافه مي‌کند: کمبود تأسيسات و تجهيزات مدرن براي استخراج و فرآوري معادن باعث کاهش بهره‌وري در استان شده و از طرف ديگر فرايند صدور مجوزهاي معدن و مسائل مرتبط با آن، زمان‌بر و پيچيده است و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري را محدود مي‌کند که ضرورت بازنگري و ايجاد پنجره واحد معدني مي‌تواند يکي از راهکارهاي اجرايي باشد.

فتح‌زاده خاطرنشان مي‌سازد: در بعضي موارد، عدم شفافيت در قوانين و مقررات مي‌تواند منجر به سوءاستفاده‌ها و مشکلات حقوقي شود؛ به طوري‌که بسياري از معادن به دليل نياز به سرمايه‌گذاري‌هاي کلان و ريسک بالا، از جذب سرمايه‌گذار خارجي و داخلي بازمي‌مانند.

رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان‌شرقي تغييرات قيمت مواد معدني در بازارهاي جهاني را موجب عدم ثبات اقتصادي فعالان اين بخش مي‌داند و مي‌افزايد: بسياري از معادن با کمبود نيروي کار ماهر و متخصص مواجه هستند و نبود آموزش‌هاي کافي و حرفه‌اي درزمينه معدنکاري نيز احساس مي‌شود.

چهره آذربايجان‌شرقي با توسعه فعاليت‌ها در بخش معدن متحول مي‌شود

استاندار آذربايجان‌شرقي نيز با اشاره به اهميت ويژه بخش صنعت و معدن در اين استان به خبرنگار فارس مي‌گويد: معتقدم چهره استان با توسعه فعاليت‌ها در بخش معدن متحول مي‌شود.

بهرام سرمست با تاکيد بر لزوم فعال کردن معادن راکد استان، نقش بخش معدن در تحقق برنامه‌هاي توسعه اين خطه را غيرقابل اغماض مي‌داند و مي‌افزايد: معادن غيرفعال استان بايد فعال شوند و به چرخه توليد بازگردند؛ همچنين بايد مشخص شود دليل غيرفعال بودن اين معادن چيست.

وي همچنين در مورد خسارت‌هايي که بهره برداران معادن به زيرساخت‌ها وارد مي کنند، مي‌گويد: وصول يک درصد فروش براي جبران خسارت به زيرساخت ها، تکليف قانوني است و بايد اجرا شود اما اجراي هر قانوني نيازمند برخي تمهيدات است و در مورد معادن نيز، فرمانداران بايد معادني را که به زيرساخت‌ها آسيب‌زده و تخريب کرده‌اند شناسايي کرده و از طريق قانوني اقدام کنند.

سرمرست توضيح مي‌دهد: البته اجرا اين قانون نبايد موجب دلسردي سرمايه گذاران و فرار آنها شود بلکه بايد هماهنگي هاي لازم در اين زمينه صورت گيرد و فرآيند شکايت از بهره برداران معادن به ويژه معادن بزرگي که به زيرساخت ها خسارت زده اند بايد طبق قانون پيش برود.

منبع: خبرگزاري فارس