عادي شدن گراني کالا‌ها در سايه سکوت

پيش از اين در سال‌هاي گذشته اگر قرار به گراني بود، بار‌ها و بار‌ها درباره آن صحبت مي‌شد تا در نهايت آمادگي براي افزايش قيمت‌ها ايجاد شود، اما در سال‌هاي اخير شرايط به گونه‌اي شده است که قيمت‌ها نه فقط به صورت سالانه و ماهانه بلکه به صورت هفتگي و بعضاً روزانه افزايش پيدا مي‌کند. اين مسئله هر از چند گاهي مورد توجه نمايندگان مجلس قرار مي‌گيرد و البته دوباره به فراموشي سپرده مي‌شود.

بدري يکي از نمايندگان مجلس به تازگي در صحن علني با انتقاد از قيمت نرخ ارز و گراني هفتگي کالا‌هاي اساسي وزير اقتصاد و وزير صمت را مورد خطاب قرار داد و گفت: آقاي همتي و آقاي اتابک گراني به صورت هفتگي و ساعتي امان مردم را بريده است. پيش از اين برخي ديگر از نمايندگان مجلس نيز موضوع گراني کالا‌هاي اساسي را مطرح و نسبت به سکوت مجلس نسبت به اين موضوع ابراز نگراني کردند.

بازهم پاي دلار در ميان است

در شرايطي که دولت براي سال آينده قيمت ارز واردات کالا‌هاي ضروري را افزايش داده و اين مسئله افزايش متوسط 35‌درصدي کالا‌هاي اساسي را به همراه خواهد داشت، گزارش‌ها نشان مي‌دهد روند صعودي قيمت خوراکي‌ها تشديد شده که به طور حتم از دلايل مهم آن افزايش نرخ ارز و حذف ارز نيمايي است؛ جايي که در انتقاد به گراني عجيب برخي خوراکي‌ها از جمله مربا و حلوا ارده که حذف آن آسيبي جدي به سفره خانوار نيز وارد نمي‌کند، گفته مي‌شود که حذف ارز نيمايي عامل آن است و «تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل» که گراني ارز در کالا‌هاي اساسي چه تأثيري خواهد گذاشت.

دولت در حال برگزاري جلسات بازار در مسير افزايش قيمت‌ها

در شرايطي که به ماه رمضان و سال نو نزديک مي‌شويم و همزماني اين دو، بازار کالا‌هاي اساسي را در شرايط حساس‌تري قرار مي‌دهد، گزارش‌ها از افزايش بي‌ضابطه قيمت کالا‌هاي اساسي حکايت دارد.

مهدي دوستي، معاون وزير کشور روز گذشته با اشاره به برگزاري جلسه‌اي با حضور دستگاه‌هاي متولي مانند وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزي، تعزيرات و ديگر دستگاه‌هاي نظارتي و اصناف گفت: با توجه به همزماني عيد نوروز و ماه مبارک رمضان وظيفه ما بر نظارت بازار دوچندان شده است و مي‌طلبد مجموعه شبکه مديريت کشور از پايتخت تا استان‌ها و شهرستان‌ها نظارت بر بازار را انجام دهند تا اين دو «اوج مصرفي» را که ماه مبارک رمضان و عيد نوروز است، با شرايط بهتري مديريت کنيم.

گراني روغن و افزايش مجدد قيمت لبنيات

اين در حالي است که ستاد تنظيم بازار، قيمت جديد 14نوع روغن نباتي براي مصارف خانگي و قنادي را اعلام کرد که بر اساس آن نرخ روغن نباتي مصارف خانوار 15‌درصد و براي مصارف قنادي 21‌درصد افزايش يافت. همچنين در خصوص لبنيات نيز شاهد گراني‌هاي مجدد هستيم. بر اساس گزارش‌ها قيمت مصوب محصولات لبني غيرتنظيم بازاري که سهم مهمي در سبد خانوار دارند، به فاصله کمتر از سه ماه دوباره افزايش يافته و مصرف‌کنندگان را با شوک قيمتي مواجه کرده است. گزارش‌ها نشان مي‌دهد خامه 100 گرمي که تابستان امسال 16 هزار 500 تومان تا 19‌هزار تومان بود، اکنون به‌قيمت 26‌هزارو 500 تومان تا 27‌هزار تومان به فروش مي‌رسد.

قيمت شيرموز و شيرکاکائوي پاکتي کوچک نيز در روز‌هاي اخير افزايش يافته و از 15‌هزار تومان به 18‌هزار تومان رسيده و قيمت شير پاکتي کوچک گاوميش از 17‌هزار تومان به 5/19 هزار تومان رسيده است.

شيرکاکائوي بطري کوچک که تا اواسط دي‌ماه به قيمت 18‌هزار تومان فروخته مي‌شد، اکنون با قيمت مصرف‌کننده 19‌هزار تومان در فروشگاه‌ها عرضه مي‌شود. قيمت ماست ساده و همزده نيز با افزايش همراه شده است و تقريباً عمده محصولات لبني که مشمول قيمت مصوب نيستند، گران شده‌اند. اين در حالي است که از تاريخ هفتم مهر ماه سال جاري، قيمت محصولات لبني تنظيم‌بازاري 30‌درصد افزايش يافته که همزمان با اين افزايش قيمت، نرخ محصولات غيرتنظيم بازاري نيز گران شده است.

رشد قيمت لبنيات در دي‌ماه به اندازه رشد قيمت مهرماه نبوده است، اما اين افزايش مجدد قيمت لبنيات تنها پس از سه ماه جاي سؤال دارد و نشان از غفلت احتمالي مسئولان سازمان حمايت، وزارت جهاد کشاورزي و انجمن صنايع لبني دارد، البته اين نکته را نيز بايد اضافه کرد که اين محصولات که قيمت‌گذاري روي آن صورت نمي‌گيرد، بر پايه مواد خام يارانه‌اي توليد مي‌شوند، به طوري که خوراک دام دامداران براي توليد شير خام و حتي برخي دارو‌هاي آنها به صورت يارانه‌اي و با ارز 28 هزارو 500 توماني تأمين مي‌شود. علاوه بر عدم‌قيمت‌گذاري مصوب بخش عمده‌اي از توليدات لبني، شاهد صادرات اين محصولات هستيم که در بهترين حالت، نرخ ارز حاصل از صادرات آنها با ارز توافقي (حدود 65‌هزار تومان) به کشور بازمي‌گردد.

با وجود اين امتيازات و رانتي که در اختيار صنايع لبني قرار گرفته است، در مواردي شاهد تخلفاتي از جمله عدم‌رعايت قيمت مصوب لبنيات به بهانه اضافه‌کردن ويتامين‌دي، گران‌فروشي و کاهش چربي اين محصولات هستيم.

افزايش قيمت‌ها به بازار لبنيات محدود نشده است و قيمت برخي حبوبات هم بعد از افزايش بسياري که از اسفند سال گذشته آغاز و تا فروردين امسال ادامه داشت، دوباره دستخوش تغيير شده‌اند. مثلاً يک بسته 900گرمي لوبياچيتي از مبلغ 183 هزارو 900 تومان به 219 هزارو 900 تومان افزايش يافته است.

بسته‌هاي جديد ماکاروني هم با نرخ‌هاي جديد عرضه شده‌اند و بسته‌هاي 500گرمي از 19‌هزار تومان به 24‌هزار تومان و بسته‌هاي 700گرمي از 27‌هزار تومان به 33‌هزار تومان رسيده است.

در بازار گوشت هم بسته‌هاي دولتي به ميزان محدود در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي کشور توزيع مي‌شود. گراني، بازار برنج ايراني را هم با وجود فراواني تحت‌تأثير خود قرار داده و افزايش قيمت داشته و گزارش‌هايي از افزايش قيمت نان سنگک نيز اعلام شده است.

چشم‌انداز مبهم حمايت‌هاي يارانه‌اي

اين گراني‌ها در شرايطي است که چشم‌انداز مشخصي در خصوص وضعيت يارانه‌هاي نقدي براي امسال و سال آينده وجود ندارد، هر چند دولت اعلام کرده است حذف سه دهک بالا را در دستور کار قرار مي‌دهد، اما هنوز منابع شناسايي دهک‌ها مشخص نيست و اين مسئله در کنار گراني کالا‌هاي اساسي وضعيت مبهمي را براي خانوار‌هاي ايراني ترسيم مي‌کند. در کنار سياست کنترل نرخ ارز و تورم انتظار مي‌رود دستگاه‌هاي نظارتي اهتمام جدي‌تري بر نظارت بر بازار از جمله بازار کالا‌هاي اساسي داشته باشند.

منبع: جوان