شيوع اختلالات روانپزشکي در ايران !

از هر چهار ايراني، يک نفر با يکي از اختلالات رواني زندگي مي‌کند؛ آماري که زنگ خطري براي سلامت روان جامعه است. با اين حال، دو سوم از مبتلايان هيچ‌گاه به مراکز درماني مراجعه نمي‌کنند، نه از سر بي‌نيازي، بلکه به‌دليل ترس، ناآگاهي يا انگ اجتماعي‌اي که هنوز بر چهره بيماري‌هاي رواني سنگيني مي‌کند.

براساس پيمايش ملي سلامت روان که در سال 1400 انجام شده است، شيوع اختلالات روانپزشکي در ايران حدود 25 درصد برآورد شده است. به عبارتي از هر چهار نفر، يک نفر به يکي از اختلالات روانپزشکي مبتلاست. اين آمار به نسبت پيمايشي که 10 سال پيش از آن (1390) انجام شده بود، نشان‌دهنده شيوع نسبتاً بالاي اين اختلالات در کشور است. در سال 1400 حدود 10 درصد از بازه سني 15 تا 64 سال مورد پيمايش، به طور همزمان به بيش از يک اختلال روانپزشکي مبتلا بودند. با اين اوصاف بايد نسبت به استفاده از خدمات درماني سلامت روان در جامعه انگ‎زدايي شود.

آمار جهاني افسردگي حدود 7 درصد است، اما در کشور ما تقريباً حدود 13 درصد جامعه به افسردگي مبتلا هستند.

آفرين رحيمي‌موقر، رئيس مرکز ملي مطالعات اعتياد دانشگاه علوم پزشکي تهران به روزنامه ايران گفت: «براساس داده‌هاي کشوري، تقريباً از هر سه نفر بيمار با مشکلات روانپزشکي، يک نفر از خدمات نظام بهداشتي درماني براي درمان مشکلاتش بهره مي‎برد و دو سوم استفاده نمي‎کنند. حالا اين بخش را کنار40 درصد از افرادي بگذاريد که بيمار هستند و حتي خودشان هم احساس نياز به استفاده از خدمات روانپزشکي ندارند.»

او ادامه داد: «فردي که دچار اختلال روانپزشکي است، بر اين باور است که مسأله مهمي نيست و خودش مي‎تواند مشکلش را حل کند. اين حالت را کوچک‌پنداري علائم روانپزشکي مي‎گويند. برخلاف علائم جسمي که افراد با مراجعه به پزشک به دنبال راه درمان هستند، در حيطه روانپزشکي اين‌طور نيست. يعني فرد اصلاً نشانه‌ها را تشخيص نمي‎دهد. فرد تشخيص نمي‎دهد اگر غمگين است، پس مشکل دارد و مي‎تواند از فردي که تخصص دارد کمک بگيرد و علت غمگين بودنش را جويا شود و به دنبال راه‎هاي درماني برود.»

او بيان کرد: «شايع‎ترين اختلالات ميان مردم، اختلالات خلقي است. ميان اختلالات خلقي هم شايع‎ترين اختلال مربوط به افسردگي است. به زبان ساده، افسردگي شايع‌ترين بيماري روانپزشکي کشور محسوب مي‎شود. آمار جهاني افسردگي حدود 7 درصد است، اما در کشور ما تقريباً حدود 13 درصد جامعه به افسردگي مبتلا هستند و اين آمار به نسبت آمار جهاني در سطح بالايي قرار گرفته است.»

محمدرضا شالبافان، سرپرست دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي گفت: «سلامت اجتماعي براساس همان اسناد بالادستي به نهاد‌هاي مختلفي سپرده شده و در اين مورد ما معتقد هستيم، سلامت اجتماعي جداي از سلامت جسمي و رواني نيست.»

او درباره کمبود تخت‎هاي بيمارستاني در بحث سلامت روان توضيح داد: «بخش ما نظرات کارشناسي را به همکاران ارائه مي‎کند. براساس آخرين آماري که دريافت کرديم، حدود 11 هزار تخت بيمارستاني در حوزه روانپزشکي داريم، اما اين تعداد به نسبت ساير کشور‌هاي توسعه‌يافته به وضوح کم است و براساس بعد جمعيتي ايران، بايد چندين هزار تخت روانپزشکي به حوزه درمان اضافه شود.»