سرپناه 70 ميليون ايراني‌ روي گسل

اين گزارش با استناد به آمار مرکز آمار ايران (سال 1395) و ويرايش چهارم آيين‌نامه 2800، به بررسي توزيع جمعيت و واحدهاي مسکوني در مناطق با خطر زلزله بالا و بسيار بالا پرداخته است.

اين تحليل نشان مي‌دهد که بيش از 84 درصد از جمعيت ايران در مناطق با خطر زلزله بالا و بسيار بالا ساکن هستند و تعداد قابل توجهي از واحدهاي مسکوني فاقد اسکلت‌هاي مقاوم در برابر زلزله‌هاي شديد هستند.

پهنه‌بندي خطر زلزله در ايران

بر اساس نقشه پهنه‌بندي خطر زلزله ايران، کشور به چهار زون با سطوح خطر مختلف تقسيم شده است:

زون با خطر بسيار بالا: 9.1 درصد از مساحت کشور را شامل مي‌شود.

زون با خطر بالا: 66.7 درصد از مساحت کشور را در بر مي‌گيرد.

زون با خطر متوسط: 19.8 درصد از مساحت کشور را تشکيل مي‌دهد.

زون با خطر پايين: تنها 4.5 درصد از مساحت کشور را شامل مي‌شود.

توزيع جمعيت در مناطق پرخطر

بر اساس آمار سال 1395 مرکز آمار ايران، توزيع جمعيت در مناطق با سطوح خطر مختلف زلزله به شرح زير است:

زون با خطر بسيار بالا: 22,012,842 نفر (27.8 درصد از جمعيت کشور) در اين مناطق ساکن هستند که شامل 19,254,631 نفر جمعيت شهري و 2,758,211 نفر جمعيت روستايي مي‌شود.

زون با خطر بالا: 44,665,130 نفر (56.4 درصد از جمعيت کشور) در اين مناطق زندگي مي‌کنند که شامل 29,938,951 نفر جمعيت شهري و 14,726,179 نفر جمعيت روستايي است.

زون با خطر متوسط: 11,545,884 نفر (14.6 درصد از جمعيت کشور) در اين مناطق سکونت دارند که شامل 8,805,534 نفر جمعيت شهري و 2,740,350 نفر جمعيت روستايي است.

زون با خطر پايين: 913,543 نفر (1.2 درصد از جمعيت کشور) در اين مناطق ساکن هستند که شامل 711,779 نفر جمعيت شهري و 201,764 نفر جمعيت روستايي است.

نکته قابل توجه اين است که بيش از 84 درصد از جمعيت ايران در مناطق با خطر زلزله بالا و بسيار بالا ساکن هستند. اين در حالي است که تنها 9.1 درصد از مساحت کشور در زون با خطر بسيار بالا قرار دارد، اما حدود 28 درصد از جمعيت کشور در اين مناطق زندگي مي‌کنند. اين موضوع نشان‌دهنده ريسک بالاي زلزله در ايران است.

واحدهاي مسکوني در مناطق پرخطر

بر اساس آمار سال 1395، توزيع واحدهاي مسکوني در مناطق با سطوح خطر مختلف زلزله به شرح زير است:

زون با خطر بسيار بالا: 6,046,497 واحد مسکوني شهري و 767,329 واحد مسکوني روستايي وجود دارد که حدود 1,400,000 واحد مسکوني فاقد اسکلت هستند.

زون با خطر بالا: 8,575,821 واحد مسکوني شهري و 3,825,150 واحد مسکوني روستايي وجود دارد که حدود 6,500,000 واحد مسکوني فاقد اسکلت هستند.

زون با خطر متوسط: 2,532,013 واحد مسکوني شهري و 688,088 واحد مسکوني روستايي وجود دارد که حدود 1,550,000 واحد مسکوني فاقد اسکلت هستند.

زون با خطر پايين: 178,460 واحد مسکوني شهري و 41,233 واحد مسکوني روستايي وجود دارد که حدود 120,000 واحد مسکوني فاقد اسکلت هستند.

در کل کشور، 9,618,611 واحد مسکوني (42 درصد از کل واحدهاي مسکوني) فاقد اسکلت هستند. از اين تعداد، 6,027,681 واحد مسکوني فاقد اسکلت شهري و 3,590,980 واحد مسکوني فاقد اسکلت روستايي هستند.

نکته نگران‌کننده اين است که حدود 8 ميليون واحد مسکوني فاقد اسکلت در مناطق با خطر زلزله بالا و بسيار بالا واقع شده‌اند که حدود 35 درصد از کل واحدهاي مسکوني کشور را تشکيل مي‌دهند. اين واحدها به دليل نداشتن استحکام کافي، در برابر زلزله‌هاي شديد آسيب‌پذير هستند.

ريسک لرزه‌اي و فرونشست زمين

در اين گزارش همچنين به تأثير فرونشست زمين بر افزايش ريسک لرزه‌اي اشاره شده است.

فرونشست زمين باعث ايجاد شکاف و ترک‌خوردگي در پي و ديوارهاي ساختمان‌ها مي‌شود و اين امر مقاومت ساختمان‌ها را در برابر زلزله کاهش مي‌دهد.

گفتني است که در مناطق با نرخ بالاي فرونشست، ريسک لرزه‌اي به مراتب بيشتر خواهد بود.

منبع: فارس