داعش در حال بازگشت است

حتي قبل از اينکه «شمس‌الدين جبار» سرباز کهنه‌کار ارتش ايالات متحده با خودرويي به ميان جمعيت در خيابان «بوربن راند» برود و 14 نفر را در روز سال نو به قتل برساند، در محافل سياست خارجي ارزيابي گسترده‌اي مبني بر اين وجود داشته است که شرايط براي تجديد حيات داعش در خارج فراهم شده تا اين گروه تروريستي به‌طور بالقوه مجموعه جديدي از نيروهايي را در ايالات متحده، اروپا و آسيا که مايل به انجام اعمال خشونت‌آميز هستند، پيدا کند.

روزنامه واشنگتن‌تايمز با اين مقدمه نوشت: هر چه اين گروه قلمرو بيشتري را تحت کنترل داشته باشد و سران آن از حمله ايالات متحده يا متحدان ضدتروريسم آن احساس امنيت بيشتري داشته باشند، برنامه‌ريزي براي انجام عمليات يا تلاش‌هاي هماهنگ شده براي عضوگيري آنلاين، آموزش ساخت بمب به تروريست‌هاي بالقوه آسان‌تر خواهد بود.

در اين مطلب آمده است: اگرچه اين گروه قلمرو گسترده‌اي را که يک دهه پيش در سوريه و عراق بر آن حاکم بود، کنترل نمي‌کند، به سرعت در حال بازيابي قدرت در سراسر مناطق جنوب صحراي بزرگ آفريقاست، جايي که مقامات ايالات متحده و بين‌المللي هشدار مي‌دهند که دولت‌هاي مرکزي ضعيف براي متوقف کردن آن مجهز نيستند. در افغانستان نيز گروه وابسته وابسته به آن، يعني «داعش خراسان» در بيش از سه سال پس از خروج نيروهاي آمريکايي از اين کشور، دامنه نفوذ خود را بسيار گسترش داده است. ظهور داعش خراسان شايد بهترين نمونه باشد که با حمله به سالن کنسرت مسکو در مارس گذشته خود را نشان داد که بيش از 140 نفر در جريان آن کشته شدند.

سوريه تهديد فوري است

به نوشته واشنگتن تايمز، به‌نظر مي‌رسد که براي ايالات متحده، فوري‌ترين تهديد از سوريه سرچشمه مي‌گيرد، جايي که «بشار اسد» رئيس‌جمهور سوريه ماه گذشته طي يک حمله غافلگيرانه توسط نيروهاي شورشي برکنار شد. ايالات متحده بي سر و صدا تعداد سربازان خود را در سوريه از 900 به حدود 2000 نفر افزايش داد و نيروهاي آمريکايي در هفته‌هاي اخير حملات جديدي را عليه نيروهاي داعش انجام داده‌اند که در مناطقي که قبلاً تحت کنترل نيروهاي اسد و روسيه بود، دست به کار شده‌اند.

اين رسانه آمريکايي نوشته «با وجود يک نيروي شورشي آزموده نشده که اکنون در دمشق حکومت مي‌کند، ممکن است راه براي کشور همسايه آن، ترکيه باز باشد تا کردها را که در دهه گذشته شرکاي اصلي ايالات متحده بوده‌اند، هدف قرار دهد. ترکيه، تحت رياست جمهوري رجب طيب اردوغان، عناصر اين اتحاد کردها را تروريست‌هايي مي‌داند که به دنبال پيوند با نيروهاي جدايي‌طلب کرد مستقر در ترکيه هستند».

به اين ترکيب، اين احتمال را بايد اضافه کرد که «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور منتخب آمريکا حضور نظامي کشورش در سوريه را کاهش دهد، نه گسترش. برخي از متخصصان مي‌گويند که علائم هشدار دهنده جدي در اين زمينه وجود دارد.

داعش به سوريه محدود نخواهد شد

«مايکل روبين» مقام سابق وزارت دفاع آمريکا که اکنون از اعضاي ارشد انديشکده «امريکن اينترپرايز» است، گفت: ما شاهد حملات بسيار بيشتري از سوي داعش و کپي‌برداري از آن خواهيم بود. داعش در حال بازگشت است و اگر ترکيه يا نيروهاي نيابتي آن‌ها بر اردوگاهي که کردها، آن‌ها (اعضاي داعش) را در شمال شرقي سوريه تحت مراقبت قرار مي‌دهند غلبه کنند، ممکن است به زودي ده‌ها هزار نيروي آن آزاد ‌شوند.

او ادامه داد: ترامپ ممکن است بر اين باور باشد که ديکتاتورها ثبات را به ارمغان مي‌آورند و بنابراين، ممکن است به اردوغان اجازه ‌دهد تا آنچه مي‌خواهد با کردها انجام دهد، اما کنار گذاشتن متحدان اصلي آمريکا در سوريه بهايي خواهد داشت که آمريکايي‌ها در جبهه داخلي خواهند پرداخت.

روبين به واشنگتن تايمز گفت: اگر داعش در سوريه آزاد شود، انتظار نداشته باشيد که آن‌ها تنها در آنجا بمانند. زماني که آن‌ها شروع به عبور از مرز جنوبي يا در اين مورد، از مرز شمالي با کانادا کنند، مساله فقط زمان خواهد بود.

«مرکز سوفان» يک انديشکده در حوزه امنيتي به تازگي در تحليلي تاکيد کرد که شرايط آشفته در سوريه زمينه مناسبي براي قدرت‌گيري جديدي از سوي داعش ايجاد کرده است.

در بخشي از اين تحليل آمده است: محيط کنوني در سوريه براي داعش مناسب است تا از آن براي کمک به بازگشت و احياي مجدد آن، نه تنها در اين کشور، بلکه در سراسر منطقه استفاده کند. با نگاهي به داده‌هاي در دسترس و طبقه‌بندي نشده، حملات داعش در سوريه به تنهايي نسبت به سال گذشته سه برابر شد و در سال 2024 حدود 700 مورد بوده است. آن‌ها همچنين از نظر پيچيدگي ارتقا يافته‌اند، ميزان مرگبار بودن آن‌ها افزايش يافته و از نظر جغرافيايي پراکنده‌تر شده‌اند.

داعش در تلاش براي بازسازي است

روزنامه آمريکايي در ادامه به چند مورد حملات تروريستي در نقاط مختلف جهان طي سال‌هاي گذشته اشاره کرد که همگي تحت پرچم داعش انجام گرفتند و افزود: حقايق نشان مي‌دهد که ده‌ها، شايد صدها نفر ديگر در ايالات متحده در حال حاضر وجود دارند که مايل و قادر به انجام حملات مشابه هستند. اکتبر گذشته، کميته امنيت داخلي مجلس نمايندگان آمريکا بيش از 50 مورد را از آوريل 2021 کشف کرد که در آن افراد در آمريکا به تلاش براي حمايت مادي از گروه‌هاي تروريستي، از جمله داعش يا ساير جرايم مرتبط با ترور متهم شدند.

برقراري ارتباط با اين افراد يا الهام بخشيدن به تندروهاي جديد و آموزش آن‌ها در مورد نحوه انجام حملات تروريستي در آمريکا، براي مقامات داعش که احساس امنيت نسبتاً خوبي مي‌کنند، بسيار آسان‌تر خواهد بود. و اين خطر در سوريه بسيار فوري است، زيرا داعش در آنجا نيروي جنگي قابل توجهي را در اختيار دارد و هنوز برخي از عناصر زيربنايي ريشه‌دار را دارد که آن را يک دهه پيش در زمان اوج گرفتن خلافت خود در سراسر سوريه و همسايه آن، عراق ايجاد کرد.

حتي روسيه که به سختي متحد ايالات متحده در مسائل مهم سياست خارجي يا امنيت ملي به شمار مي‌آيد، نگران است که خلأ قدرت در سوريه منجر به احياي داعش شود.

مدت‌ها قبل از برکناري اسد، مقامات پنتاگون هشدار مي‌دادند که شرايط براي ظهور مجدد داعش در حال شکل‌گيري است. فرماندهي مرکزي ايالات متحده در منطقه (سنتکام) در ماه ژوئيه اعلام کرد که داعش تنها در نيمه اول سال 2024 حداقل 153 حمله در عراق و سوريه انجام داده است.

سنتکام در آن زمان گفت: با اين سرعت، داعش در حال افزايش حملات خود بيش از 2 برابر تعداد کل حملاتي است که در سال 2023 ادعا کرده بود، انجام داده است. افزايش حملات نشان مي‌دهد که داعش در تلاش براي بازسازي پس از چندين سال کاهش توانايي است.

ترامپ براي عقب‌نشيني از سوريه مصمم‌تر است

واشنگتن تايمز تصريح کرد: به نظر مي‌رسد که عوامل داعش از بي‌ثباتي سياسي در داخل کشور جنگ‌زده سوءاستفاده مي‌کنند چراکه حمله ماه گذشته آمريکا به ديرالزور، منطقه‌اي را شامل شد که پيشتر در کنترل نيروهاي اسد و روسيه قرار داشت.

با اين حال، ممکن است اولويت‌هاي ايالات متحده از نظر سياسي در حال تغيير باشد. دونالد ترامپ در دوره اول رياست جمهوري خود تلاش کرد تا تمام نيروهاي آمريکايي را از سوريه خارج کند، اگرچه در نهايت توسط قانون‌گذاران جمهوري‌خواه و مقامات نظامي با نفوذ متقاعد شد که يک گروه کوچک را در آنجا نگه دارد.

اين بار، به نظر مي‌رسد که او براي اجراي يک عقب‌نشيني کامل مصمم‌تر است.

ترامپ درست پس از سقوط دولت اسد در پستي در شبکه‌هاي اجتماعي گفت که «ايالات متحده نبايد کاري با آن داشته باشد. اين دعواي ما نيست. بگذار اتفاق بيفتد، درگير نشو!»

منبع: ايسنا