خاطراتي از مبارزات سياسي آيت الله مصباح يزدي(ره)

آيت الله مصباح يزدي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي نيز با جهاد در حوزه هاي مختلف علمي، فرهنگي و سياسي، نامي نيک از خود به يادگار گذاشت. در اين مطلب، با مروري بر خاطرات علامه مصباح يزدي، خاطرات آن روحاني انقلابي از روزهاي مبارزه با رژيم پهلوي بازخواني مي شود. اين خاطرات، در کتاب «گفتمان مصباح (گزارشي از زندگاني علمي و سياسي آيت الله مصباح يزدي)»، از منشورات مرکز اسناد انقلاب اسلامي درج شده است.

تبليغ مرجعيت امام خميني

يکي فعاليت هاي انقلابي آيت الله مصباح يزدي در نخستين سال هاي نهضت اسلامي، تبليغ مرجعيت امام خميني پس از ارتحال آيت الله بروجردي بود. آيت الله مصباح خود در اين باره چنين مي گويد:

«کساني که با زندگي بنده آشنايي داشته باشند، مي دانند که از وقتي خودم را شناختم، مبارزات سياسي و اجتماعي را در صدر وظايف خود قرار داده و حتي قبل از حرکت امام در مواردي که برايمان امکان داشت به صورت فردي يا گروه کوچک، يک سري کارهايي را انجام مي داديم. وقتي هم حضرت امام نهضت را شروع کردند، جزو اولين لبيک گويان آن حضرت بودم. بعد از وفات مرحوم آقاي بروجردي، من همه ي نزديکان را براي تقليد به حضرت امام ارجاع مي دادم و به هر کس که مي شناختم مي گفتم که به ايشان به عنوان يکي از کساني که اعلم يا جايزالتقليد است مراجعه کنيد. در فعاليت هايي که ايشان [امام] آغاز کرده بودند و در هر جايي که از دست ما کاري برمي آمد، انجام وظيفه کرديم.»

نگارش شکوائيه به سازمان ملل پس از فاجعه فيضيه

در روزهاي مبارزه با رژيم شاه، آيت الله مصباح يزدي با انشاء نامه ها و اعلاميه هاي متعدد، فعاليت سياسي خود را گسترش داد. او خود در اين باره مي گويد: «پس از حمله ي کماندوهاي شاه به مدرسه ي فيضيه و مجروح کردن عده ي زيادي از طلاب ـ که نهايتاً يکي دو نفر هم گويا به شهادت رسيدند ـ حضرت آيت الله بهجت ما را متوجه کردند که يکي از وظايف شما اين است که اين جريانات را ثبت کنيد، بنويسيد و منتشر کنيد. آن زمان هم ما هيچ وسيله اي براي اين کارها نداشتيم. .. مثلاً يکي از کارهاي پيشرفته اي که آن زمان بعضي از آقايان انجام مي دادند و ما هم يک مشارکتي داشتيم - که البته بيشتر آقاي رباني شيرازي در اين طور کارها مؤثر بود ـ تهيه ي شکوائيه هايي براي سازمان ملل، کميسيون حقوق بشر و امثال اينها بود که به زبان هاي مختلف مثلاً به زبان انگليسي نوشته مي شد. يادم هست قسمت هاي زيادي را بنده خودم دست نويس مي کردم، خط انگليسي ام بد نبود. وسيله ي تکثيري در اختيار نداشتيم. چاپخانه و... هم که همه سانسور و تحت کنترل شديد بود و ما مجبور بوديم که با همان وسايل خيلي ابتدايي يک فعاليت هايي انجام دهيم ».

راه اندازي نشريه انتقام در سال 1343

در سال 1343، آيت الله مصباح يزدي با راه اندازي نشريه انتقام، حرکت ديگري را عليه رژيم پهلوي آغاز کرد. آيت الله مصباح در اين باره مي گويد: «جمعي که از ارادتمندان خالص امام بودند و ارتباطي با بيوت ديگر مراجع نداشتند، اين نشريه را راه انداختند و تقريباً بدون مبالغه، 90 درصد کل زحمات به عهده ي خود بنده بود. براي ماشين نويسي اش غالباً از بستگان خودمان استفاده مي کرديم، بعد تکثير، تنظيم و توزيعش را خودم انجام مي دادم، يعني انتقالش از قم به تهران را غالباً خودم انجام مي دادم. تکثيرش را مدتي در تهران در زيرزمين منزل پدرم انجام مي داديم و مدتي هم در خود قم انجام مي داديم. وقتي قم بودم، خودم نشريات را برمي داشتم مي بردم تهران به مراکز توزيع مي رساندم که البته توزيعش ديگر زحمتي براي ما نداشت و هيئت هاي مؤتلفه توزيع مي کردند؛ چون مرحوم آقاي بهشتي از اين جريان اطلاع داشتند، يکي از اعضاي هيئت مؤتلفه را به عنوان رابط معرفي کرده بودند که ما نشريات را تحويل ايشان بدهيم.

اين نشريات در بين اعضاي هيئت به فروش مي رسيد و پولش را براي شماره ي بعد به ما برمي گرداندند. البته گاهي ممکن بود که يک کمک هايي از بعضي کساني که اطلاع داشتند، مي رسيد ولي هزينه اش يا از راه فروش آنها يا از جيب خود تهيه کنندگان تأمين مي شد. در اين جهت هم کساني که اطلاع داشتند، مرحوم آقاي رباني، دکتر بهشتي و آقاي راشد بود. حتي دوستان نزديک ما که در جاهاي ديگر با آنها همکاري زيادي داشتيم و حتي کساني که در نشريه بعثت همکاري داشتند، آنها هم از اينکه اين نشريه به وسيله ي چه کسي تهيه و چگونه توزيع مي شود، هيچ اطلاع نداشتند و اين کارها خيلي با احتياط و تدبير انجام مي گرفت و در آن زمان يک کار برجسته و ممتازي
بود.»

ارسال اخبار انقلاب براي راديوهاي خارجي

يکي ديگر از فعاليت هاي مبارزاتي آيت الله مصباح در دوران نهضت اسلامي که با هدف افشاي ماهيت رژيم پهلوي صورت مي گرفت، ارسال اخبار و مطالب انقلابي به راديوهاي خارجي بود. آن مرحوم در اين باره مي گويد: «يکي از چيزهايي که باعث رواج و اهميت نشريه ي انتقام شده بود، اين بود که ما اينها را با چند واسطه براي راديوهاي خارجي مي فرستاديم. راديوهايي که در آن زمان عليه حکومت ايران فعاليت مي کردند، اينها را از طريق کشور ثالثي مي فرستاديم براي آن راديو و آنها هم براي مقاصد خودشان آن خبرها را مي خواندند؛ ولي به نفع ما هم بود. مي گفتند در قم يک جمعيتي تشکيل شده و يک نشريه اي به نام انتقام دارند و يک چيزهايي از آن را نقل مي کردند. خواندن آن مطالب در راديوهاي خارجي وسيله ي خوبي براي تبليغ اين نشريه بود که خود اين نشريه هم به نوبه ي خود تبليغاتي بود براي يک حرکت انقلابي در متن حوزه. اين به مردم متدين خيلي روحيه مي داد که اين کار شدني است و يک عده اي در قم اين کار را شروع کرده اند.»

تکثير و توزيع اعلاميه هاي ضدرژيم

يکي ديگر از فعاليت هاي انقلابي آيت الله مصباح، چاپ و توزيع اعلاميه ها و سخنراني هاي ضد رژيم بود. استاد خاطرات آن ايام را چنين شرح مي دهد: «بعد از نهضت امام، دولت براي جلوگيري از پخش افکار ايشان از هرگونه چاپ و نشر مطالب و اعلاميه هاي ايشان در روزنامه ها ممانعت مي کرد و سانسور شديدي در اين زمينه حاکم بود. چاپخانه ها نيز سخت تحت کنترل بودند. در بعضي از چاپخانه ها افراد متديني کار مي کردند که به امام و انقلاب علاقه مند بودند، ولي آنان نيز نمي توانستند به صورت علني کاري انجام دهند و به صورت هاي خيلي مخفيانه و سري کارهايي صورت مي دادند.

من و آقاي هاشمي بعضي از اين افراد را مي شناختيم و نيمه شب ها قرار مي گذاشتيم که اعلاميه هاي امام را بگيريم و به آنها برسانيم. آنها نيز به طور کاملاً مخفيانه - که گاهي حتي خود ما هم درست نمي دانستيم چه طور کار مي کنند - آن اعلاميه ها را چاپ مي کردند؛ مثلاً، شب کارگري در چاپخانه مي خوابيد و نصف شب حروف چيني مي کرد و بعد لابلاي چيزهاي ديگري که در چاپخانه چاپ مي شد - به طوري که کسي سر درنياورد - اينها را چاپ مي کردند.

البته در خود چاپخانه ها هم غالباً عمّال ساواک به صورت مخفي کار مي کردند و انقلابيون مي بايد خيلي خيلي با احتياط کار خود را انجام مي دادند... اواخر شب گاهي از طرف بيت حضرت امام مي فرستادند دنبال ما و گاهي هم جلوتر اطلاع داشتيم، مي رفتيم اعلاميه ي حضرت امام را مي گرفتيم، به چاپخانه ها مي داديم و بعد از چاپ هم با مخفي کاري خاصي آنها را پخش مي کرديم. به تدريج در اين کارها استاد شده بوديم که چه جور بايد مخفي کاري مي کرديم... .»

ايراد سخنراني هاي انقلابي پيرامون «حکومت اسلامي»

يکي ديگر از فعاليت هاي انقلابي آيت الله مصباح يزدي در دوران نهضت اسلامي، سخنراني هاي ايشان بود. به روايت علامه مصباح يزدي: «آن روزها يکي از مراکز فعاليت سياسي، مسجدي بود در خيابان ايرانشهر که جناب آقاي مهدوي کني، آنجا اقامه ي جماعت مي کردند. آنجا پاتوق مبارزين و روشنفکران و به خصوص روشنفکران دانشگاهي بود. طلبه هاي جوان و فضلاي حوزه از جمله مرحوم دکتر باهنر، سخنراني هايي در آنجا داشتند. بنده هم گاهي در جلساتي که توي کتابخانه تشکيل مي شد، سخنراني داشتم. اتفاقاً بحث من راجع به حکومت اسلامي بود».

فعاليت ها و مبارزات انقلابي آيت الله محمدتقي مصباح يزدي در دوران نهضت اسلامي تا پيروزي انقلاب ادامه داشت. ابتکارات آن روحاني مجاهد در روزهاي مبارزه، جالب توجه است. آن مرحوم حتي براي خنثي سازي رديابي هاي ساواک، خطي رمزي ابداع کرده بود تا بدين نحو پيام ها و مطالب مهم را به طريقي که منابع امنيتي رژيم از آن مطلع نشوند، انتقال دهد.

روحش شاد و يادش گرامي.