تلاش مثلث آمريکا - اسرائيل و ترکيه براي تجزيه سوريه

طبق گفته پروفسور يهودي- آمريکايي، جفري ساکس؛ سياست خارجه ايالات متحده آمريکا تنها بر منافع متکي است و در اين سياست، بحث ارزش‌ها به هيچ وجه مطرح نيست و چه بسا اين امر تفسيرگر تاييد شدن رجب طيب اردوغان، رئيس جمهور ترکيه از سوي دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا درخصوص هر آن چيزي باشد که به بلندپروازي‌هاي آنکارا در تکميل کنترل بر سوريه و تبديل کردن آن به کشور تحت الحمايه ترکيه مربوط مي‌شود؛ کشوري که يادآور روياهاي بازگرداندن امپراتوري عثماني باشد.

علاوه بر آن؛ بايد تاکيد کرد که سفر اخير بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل به واشنگتن؛ آنطور که تمامي تحليل‌گران و ناظران ارزيابي کرده‌اند، بدترين سفر در تاريخ روابط ميان واشنگتن و رژيم صهيونيستي بوده است؛ چراکه ترامپ به نتانياهو با نپذيرفتن خواسته‌هايش اهانت کرد و در عوض، از اردوغان تمجيد کرد که اين مساله باعث شد نتانياهو در رسانه‌هاي اسرائيلي تبديل به مضحکه شود.

مداخله فزاينده ترکيه در سوريه در مرحله اخير به نقطه تنشي با اسرائيل تبديل شده است. اسرائيل در اوايل آوريل در حملاتي هوايي سه پايگاه هوايي سوريه را هدف قرار داد که آنکارا تلاش داشت از اين پايگاه‌ها استفاده کند. اين رخداد باعث بيان اين اظهارات هاکان فيدان، وزير خارجه ترکيه شد: ترکيه براي مبارزه با هيچ دولتي در خاک سوريه تلاش نمي‌کند.

بعد از يک هفته از اين اظهارات مصالحه‌جويانه؛ فيدان گفت که ترکيه و اسرائيل در حال انجام مذاکراتي در سطح فني هستند تا از درگيري‌هاي نظامي در سوريه جلوگيري کنند. با وجود نگراني فزاينده در اسرائيل درخصوص محکم شدن جاي پاي ترکيه در سوريه؛ آنطور که منابع سياسي عالي رتبه در تل آويو مي‌گويند؛ به نظر مي‌رسد که اسرائيل گزينه‌هاي محدودي براي مقابله با اين امر دارد.

در اين راستا، گاليا ليندنچراوس، پژوهشگر برجسته در پژوهشکده امنيت داخلي رژيم صهيونيستي در مصاحبه با تايمز آف اسرائيل گفت: در پايان، زماني که مساله مربوط به سوريه باشد، ترکيه بيشتر از اسرائيل به آن اهميت مي‌دهد و بر اين اساس، سرمايه‌گذاري مي‌کند. توجه اسرائيل به سوريه، فقط امنيتي است و اين مساله به آنکارا برتري مي‌دهد. حمايت ترامپ از اردوغان نيز باعث محدود کردن توانايي اسرائيل براي مانور دادن مي‌شود.

وي گفت: ترامپ در ديدار اخير با نتانياهو در واشنگتن گفت که او آماده کمک به اسرائيل در تعامل با ترکيه است، اما اسرائيل بايد خواسته‌هاي معقولي نشان دهد.

وي افزود: اين مساله اسرائيل را وادار مي‌کند تا رويکرد حداقلي را در سوريه در پيش بگيرد. براي تعيين اولويت‌ها، بايد اسرائيل فقط به خط قرمزهاي مهم‌تر خود پايبند باشد؛ همچون انتقال سلاح‌ به حزب الله از طريق جنوب سوريه.

ليندنچراوس تصريح کرد: ترکيه از طيف وسيعي از گروه‌هاي شورشي در سوريه بعد از مقطع کوتاهي از جنگ داخلي در سوريه حمايت کرد و هرکس که عليه اسد جنگيد، به نحوي حمايتي را از جانب ترکيه چه به صورت لجستيک، پزشکي و در برخي موارد به صورت نظامي دريافت کرد.

وي در ادامه گفت: جبهه النصره منتفع اصلي نبود. ترکيه روابط مستحکم‌تري با گروه‌هاي ديگر داشت. اين حمايت اساساً از طريق سازمان اطلاعات ترکيه هماهنگ مي‌شد که در آن زمان، اداره اين سازمان را هاکان فيدان، وزير خارجه کنوني ترکيه برعهده داشت.

وي تصريح کرد: در نشست فيدان با الجولاني در دسامبر گذشته، مشخص بود که اين دو شخص سال‌هاست که يکديگر را مي‌شناسند.

بعد از کودتاي سريعي که باعث برکناري بشار اسد شد، حمايت ترکيه بسيار علني گشت. الجولاني، سرکرده شورشيان حاکم بر سوريه بعد از سفرش به عربستان، در مقصد دوم به ترکيه رفت. بر اساس پژوهشي که موسسه واشنگتن پست انجام داد، ترکيه هدايت تلاش‌هاي ديپلماتيک را در ماه‌هاي نخست از فعاليت دولت جديد سوريه برعهده داشت و 93 نشست رسمي، تجاري و انساني برگزار کرد. دومين کشور در فعاليت ديپلماتيک، عربستان بود که 34 نشست داشت.

از زمان وقوع جنگ در سوريه؛ نيت ترکيه در اين کشور آشکار بود؛ تضمين يک نظام باثبات و دوست با ترکيه که از منافع امنيتي آنکارا حمايت کند.

ليندنچراوس گفت: ترکيه بلندپروازي‌هاي گسترده‌اي در سوريه دارد. ترکيه نه تنها خواهان جلوگيري از تندروها و کردها از خاک سوريه است، بلکه سوريه را به عنوان يک موقعيت استراتژيک پيشرفته مي‌بيند. در سطح اقتصادي، ترکيه نميخواهد هزينه بازسازي سوريه را برعهده بگيرد. بلکه خواهان اين است که شرکت‌هاي ترکيه‌اي بازسازي را برعهده بگيرند و سود ببرند. همچنين مساله آوارگان مطرح است، ترکيه ميزبان ميليون‌ها آواره سوري طي جنگ شد و اين مساله تبديل به امري محوري در سياست داخلي ترکيه شده است. سوريهِ با ثبات، امري ضروري براي بازگرداندن آنها به کشورشان است.

وي اظهار کرد که جزئيات توافق ميان ترکيه و سوريه هنوز منتشر نشده است. صرف صحبت از يک توافق امنيتي ميان سوريه و ترکيه، بدون انتشار رسمي بندهاي آن، حکايت از حساسيت موضوع براي دو طرف دارد.

اين پژوهشگر اسرائيلي درمورد کردها عنوان داشت: ترکيه خواهان «کردهاي خوب» است، آن کساني که آماده همکاري هستند. اما نيروهاي دموکراتيک سوريه (قسد)، روابطي با گروه‌هاي کرد در ترکيه دارند که مدت‌هاست خواهان جدايي طلبي کردها در ترکيه هستند.

وي افزود: حتي بعد از امضاي توافق، همچنان مشخص نيست که آيا نيروهاي دموکراتيک سوريه (قسد) منحل خواهند شد يا به فعاليت خود در سطح خودمختاري ادامه مي‌دهند. آنها شبه نظاميان گسترده و بسيار مسلح هستند و اراضي گسترده‌اي را تحت کنترل دارند. به نظر نمي‌رسد که دليلي براي رها کردن اين اراضي به صورت داوطلبانه داشته باشند.

در پايان بايد گفت، مثلث آمريکا- اسرائيل و ترکيه براي تجزيه سوريه بيش از پيش، تلاش خواهد کرد و از ادامه تحرکاتشان به عنوان خنجر سمي به امت عربي دست برنخواهد داشت.