ايران با توليد سالانه 256 ميليارد متر مکعب گاز، بعد از آمريکا و روسيه، سومين توليدکننده بزرگ گاز دنياست که حدود 75 درصد از گاز خود را از ميدان مشترک پارسجنوبي، بزرگترين ميدان گازي دنيا، توليد ميکند.
در کنار توليد گاز طبيعي از ميادين گازي، ساير محصولات همراه مانند ميعانات گازي نيز توليد ميشود که حجم روزانه آن براي ايران 800 هزار بشکه است. ميعانات گازي شبيه يک نوع نفت خام سبک بوده که در پالايشگاهها و پتروشيميهاي آروماتيکي به مصرف ميرسد.
در ايران نيز از توليد روزانه 800 هزار بشکه ميعانات گازي، حدود 600 هزار بشکه آن در داخل کشور به مصرف ميرسد. به عنوان مثال پالايشگاه ستاره خليج فارس، بزرگترين پالايشگاه ميعانات گازي دنياست که روزانه 400 هزار بشکه ميعانات گازي مصرف ميکند.
بدين ترتيب حدود 200 هزار بشکه ظرفيت صادرات ميعانات گازي ايران است که با بازگشت تحريمها در دولت دوازدهم، محدوديتهاي جدي براي فروش آن ايجاد شد.
87 ميليون بشکه ذخاير سرگردان ميعانات گازي ايران، صفر شد
ناتواني وزارت نفت روحاني در صادرات ميعانات گازي باعث شد که ايران مجبور به خريد کشتي براي ذخيرهسازي اين ميعانات به صورت سرگردان روي آب شود. جواد اوجي وزير نفت با اشاره به وضعيت انباشت ميعانات گازي روي آب ميگويد: در آغاز به کار دولت سيزدهم بيش از 87 ميليون بشکه ميعانات گازي و 20 ميليون بشکه نفت خام سنگين و فوقسنگين در نفتکشها روي آب داشتيم.
وي ادامه ميدهد: اين موضوع در صورت مديريتنشدن از سوي دولت ميتوانست در فصل زمستان چالشهاي زيادي را براي کشور ايجاد کند، در عين حال يادمان نرود که نگهداشت اين کشتيها براي کشور سالانه 465 ميليون دلار هزينه داشت.
تداوم روند دولت دوازدهم باعث ميشد که ايران در آستانه ورود به زمستان سال 1400 با محدوديت در توليد حداکثري گاز مواجه شود؛ زيرا تنها راهکار باقيمانده براي توقف ذخيرهسازي ميعانات گازي، محدوديت در توليد گاز بود.
3 ابتکار جديد ايران براي خنثيسازي تحريم آمريکا
اما در دولت سيزدهم با سه ابتکار جديد در حوزه مصرف و صادرات ميعانات گازي، در گام اول همه ذخاير سرگردان روي آب در خرداد ماه سال 1402 فروخته شد و ميزان ذخيرهسازي به صفر رسيد و در گام دوم تحريم آمريکا در اين حوزه به طور کامل خنثي شد.
اين سه اقدام عبارت است از:
1- امضاي قرارداد صادرات ميعانات گازي به ونزوئلا: نخستين بار رويترز به نقل از 5 منبع آگاه در 4 مهرماه سال 1400 از انعقاد يک قرارداد بزرگ نفتي ميان ايران و ونزوئلا با وجود تحريمهاي آمريکا خبر داد و نوشت، نخستين محموله قرار است، اين هفته ارسال شود.
طبق گزارش رويترز با عنوان «Iran boosts crude supply to Venezuela for refining, freeing up exportable oil»، ايران ماهانه 2 ميليون بشکه ميعانات گازي خود را به ونزوئلا صادر ميکرد که با اجراي اين توافق از مهرماه سال 1400 تا خرداد سال 1402، حدود 40 ميليون بشکه از ميعانات گازي سرگردان روي آب ايران (50 درصد از کل ميعانات گازي سرگردان) به مقصد ونزوئلا صادر شد.
نکته جالب اينکه ونزوئلا نيز با واردات ميعانات گازي ايران و استفاده از آن به عنوان رقيقکننده، توانست توليد نفت خود را افزايش دهد و از زير فشار تحريم نفتي آمريکا خارج شود.
بعد از مدتي از اجراي اين توافق، اويل پرايس خبر از شکست تحريم آمريکا عليه صنعت نفت ونزوئلا را داد و دولت بايدن بعد از مشاهده بيفايده بودن اعمال تحريم در اين حوزه، حاضر به تعليق 6 ماهه تحريمها عليه اين کشور آمريکاي لاتين شد.
2- ترکيب ميعانات گازي با نفت خام سنگين صادراتي: با اين اقدام، يک نوع نفت با مشخصات جديد توسط ايران به بازار جهاني عرضه شد که ويژگيهاي نفت خام سبک و سنگين مرسوم کشور را نداشته و شناسايي و تحريمپذيري آن براي آمريکا سختتر شد.
طبق آمار موسسه ورتکسا، ميزان صادرات نفت ايران قبل از دولت سيزدهم حدود 600 هزار بشکه در روز بود که در سال 1402 اين رقم به 1.5 ميليون بشکه در روز جهش يافته است. يکي از دلايل اين اتفاق، ترکيب ميعانات گازي و ايجاد نفت با شناسه جديد و غيرتحريمي توسط ايران بود.
3- افزايش ظرفيت مصرف داخلي ميعانات گازي: به گفته جواد اوجي وزير نفت هماکنون با توجه به افزايش ظرفيت توليد در پتروشيميها، پالايشگاهها و تکميل 37 پروژه پالايشگاههاي کوچکمقياس، ايران ديگر به صادرات ميعانات گازي نيازي ندارد. بدين ترتيب ايران به جاي خامفروشي ميعانات گازي، از اين محصول براي توسعه صنايع پاييندستي و توليد ارزش افزوده استفاده ميکند.
براساس پيگيريهاي خبرگزاري فارس، اخيراً مشتريان خارجي براي خريد ميعانات گازي به ايران آمده بودند که دست خالي ايران را ترک کردند زيرا ديگر ميعانات گازي مازادي براي صادرات وجود ندارد.
در واقع وزارت نفت با توسعه زنجيره ارزش و همکاري با کشورهاي بلوک مقابل آمريکا عملا تحريمهاي نفتي در حوزه ميعانات گازي را خنثي کرده است. بدين ترتيب دولت پزشکيان درحالي به استقبال زمستان خواهد رفت که برخلاف گذشته، هيچ محدوديتي در توليد حداکثري گاز ندارد، اين هم از اسب زينشده دولت سيزدهم به ارث خواهد رسيد.
اظهار نظر 0
روزنامه به دیدگاه شما نیازمند است،از نظراتتون روی موضوعات پیشوازی خواهیم کرد.