بهترين شيوه تربيت فرزند چيست؟

چرا که تربيت او تنها محدود به مشکلات مالي و تامين خوراک و پوشاک نيست بلکه والدين بايد در کنار اين موارد، مهارت‌هايي را آموخته و براي فرزندشان به کار گيرند، تا او را براي زندگي اجتماعي و آينده‌ آماده کنند.

بنابراين آموختن شيوه‌هاي فرزندپروري مي‌تواند کمک بزرگي براي والدين در برخورد با کودک‌ باشد. نگاه هر خانواده در برقراري ارتباط و نگهداري از فرزند با خانواده ديگر فرق مي‌کند. شيوه برخورد با کودکان و ارتباط گرفتن با آن‌ها تاثير زيادي در زندگي‌شان دارد. اين که بهترين شيوه تربيت فرزند چيست؟ آيا بايد در تربيت فرزندمان سخت‌گير باشيم يا با اين ديدگاه که بچه‌ بايد بچگي کرده و شيطنت داشته باشد با او با تساهل برخورد کنيم و در مقابل هر رفتار و خواسته‌ فرزندمان سر تسليم فرود بياوريم؟ به اين بهانه با «مهسا ساداتي» روانشناس کودک و نوجوان به گفتگو نشستيم که در ادامه مي‌خوانيد:

تعيين قانون و اجراي آن براي کودکان بايد چگونه باشد؟

هر خانه‌اي نياز به قانون دارد. وقتي براي بچه‌ها قانون مي‌گذاريم، بايد به چند نکته توجه کنيم. يکي از موارد تعيين قانون‌هاست، يعني ما بايد يک سري قوانين براي بچه‌ها انتخاب کنيم. مورد دوم و مهم‌تر از همه، اعمال قانون‌هاست، يعني اين که بتوانيم اين قانون‌ها را اعمال کرده و بچه‌ها آن‌ها را بپذيرند و انجام بدهند. وقتي صحبت از قانون مي‌شود ما اشاره داريم به والديني که کنترل‌گر و قانون‌مند بوده و قانون‌ها يا کنترل‌گري‌هاي زيادي براي بچه‌ها دارند. از طرفي خانه بدون قانون نمي‌شود هر خانه‌اي ‌يک سري قوانين براي خودش دارد. اين قوانين بايد هميشه باشند در غير اين صورت زندگي خانوادگي پيش نمي‌رود.

همان‌ گونه که يک کشور و جامعه نياز به قانون دارد، خانواده نيز به عنوان کوچک‌ترين جامعه‌اي که ما در آن زندگي مي‌کنيم، بايد چارچوب‌هاي خودش را داشته باشد. مثلا براي بچه‌هاي کوچک قانون ساعت خواب يا مسواک‌ زدن در شب را داريم. با رشد کودک، تعداد اين قانون‌ها زيادتر مي‌َشود. در اين بين چند دسته والدين داريم. يک دسته والديني که قانون‌هاي معمول دارند. در حد متعادل به بچه‌ها کمک مي‌کنند که اين قانون‌ها را انجام دهند. به عنوان مثال والديني که مي‌خواهند که فرزندشان، از چهار سالگي، قانون مسواک‌ زدن را داشته باشد، براي کمک به اجراي اين قانون، براي کودک يه مسواک زيبا مي‌خرند، با او همراهي کرده، و براي مثال مي‌گويند: «بيا مسابقه بگذاريم» يا «جايزه دارد» و با اين کار انجام قانون را براي بچه تسهيل مي‌کنند.

يک دسته ديگر از والدين را داريم که اصلا هيچ قانوني براي فرزندان‌شان ندارند. بچه‌هاي اين نوع والدين هيچ نوع قانوني را درک نکرده و نمي‌پذيرند. براي مثال وقتي از آن‌ها مي‌پرسيم که قانون ساعت خواب، مسواک زدن و مواردي از اين دست را دارند، مي‌گويند نه. هيچ قانوني در خانه‌شان وجود ندارد.

در مقابل دو گروه از والديني که در بالا اشاره شد، يک دسته از والدين وجود دارند که قوانين بسيار زياد و دست و پا گيري را در خانواده دارند. به اين‌ گروه از والدين کنترل‌گر مي‌گوييم. يعني تمام رفتارهاي بچه زير ذره‌بين والدين است. اين والدين به حدي سخت‌گير هستند که حتي در برخي موارد که کودک نياز به بازخورد ندارد هم شروع به امرو نهي مي‌کنند. «اين که تو اين کار را بايد انجام بدهي يا نه». اين نوع والدين، کنترل‌گر هستند، که خوب نيست.

وقتي والدين، کنترل‌گري، قوانين سفت و سخت بيش از حد در خانه دارند اين رفتار مستقيما بر اعتماد به نفس فرزندشان تاثير مي‌گذارد. يعني فرزند هميشه در روابط و زندگي روزمره‌اش نياز به تاييد آن والد داشته و «تاييدطلب» مي‌شود. اعتماد به نفس‌اش از بين مي‌رود و در کل ويژگي‌هاي شخصيتي مستقل کودک سرکوب مي‌شود. علاوه بر اين، والديني که کنترل‌گري بيش از حد دارند، فرزندانشان در دوره نوجواني خشم و پرخاشگري بيشتري از خود بروز مي‌دهند. آن‌ها جايي طغيان کرده و مقابل والدين‌شان مي‌ايستند. يعني زماني که قدرت به دست بچه‌ها مي‌افتد در مقابل والدين مي‌ايستند و با شدت و فشار اين کار را انجام مي‌دهند. ازاينرو بهتر است کنترل‌گري بيش از حد نداشته باشيم. والدين قوانين و سخت‌گيري‌هايي که در طول روز با بچه دارند را در يک برگه بنويسند. چالش‌ها و قانون‌هايي که امروز با فرزندم داشتم شامل چه مواردي بودند؟ براي انجام کدام يک از آن‌ها با هم دعوا و بحث داشتيم و فرزندم پرخاشگري کرد؟ والدين بايد قوانين غيرضروري را حذف کنند تا روابط والد و فرزند خراب نشود.

منبع: ايسنا