برگ جديد گردشگري ترکيه براي گردشگران

به گفته مسئولان ترکيه اين پروژه شامل مرمت تونل‌ها، طاق‌ها، راهرو‌ها و يک مقبره زيرزميني سه‌اتاقه واقع در زير اين بناي تاريخي است.

يورنيوز در گزارشي نوشت: اين فضا‌هاي زيرزميني هر کدام به منظوري ساخته شده‌اند و در گذشته به عنوان تهويه، انبارداري و حتي محل دفن مورد استفاده واقع مي‌شدند.

اين بخش‌ها به شکلي زيرزميني به هم متصل هستند و شبکه‌اي مخفي را تشکيل مي‌دهند که کارشناسان از آن به عنوان «شريان‌هاي حياتي اياصوفيه» ياد مي‌کنند.

يکي از جالب‌ترين کشفيات تازه، يک «هيپوژيوم» يا يک مقبره زيرزميني سه‌اتاقه است که چهار متر زير نماي شمال شرقي اياصوفيه قرار دارد.

تخمين زده مي‌شود که اين مقبره در قرن چهارم ميلادي، پيش از ساخت اياصوفيه در قرن ششم، بنا شده است.

وجود اين ساختار زيرزميني از سال 1946 شناخته شده بود، اما به دليل مدفون شدن زير چهار تُن گل و رسوبات قابل دسترسي نبود. در جريان عمليات پاکسازي گسترده وزارت فرهنگ و گردشگري ترکيه در سال 2020 اين رسوبات پاکسازي شدند و اين سازه آشکار شد.

باستان‌شناسان مي‌گويند اين سازه با گذر زمان تغييرات متعددي را تجربه کرده و از طريق کانال‌هاي تهويه به ديگر تأسيسات زيرزميني متصل شده است. اين مقبره يکي از قديمي‌ترين آثار معماري منطقه محسوب مي‌شود.

دکتر حسن فيرات ديکر، از شوراي علمي اياصوفيه، اعلام کرد که آنها طي پنج سال گذشته ساختار‌هاي زيرزميني اياصوفيه را مطالعه کرده‌اند.

او مي‌گويد اين ساختار‌ها که حدود يک کيلومتر طول دارند، نياز به پاکسازي دارند و انتظار مي‌رود اين فرايند يک سال به طول بيانجامد.

دکتر ديکر در اين باره اضافه کرد: «اين مطالعه از اين نظر بسيار مهم و ارزشمند است که به کمک آن امکان بازديد از مکان‌هاي موجود، حتي بخشي از آنها، فراهم مي‌شود. همچنين يافته‌هاي داخل اين بخش‌ها با دقت بررسي شده و مي‌تواند به روشن شدن تاريخ استانبول کمک کند.»

وي گفت بخش‌هاي زير حياط ستون‌دار اياصوفيه به اندازه خود بنا قديمي هستند، يعني 1500سال قدمت دارند و مقبره زيرزميني نيز احتمالاً از بناي کنوني قديمي‌تر است.

اياصوفيه در قرن ششم ميلادي و به دستور ژوستينين يکم، امپراطور وقت رم شرقي، ساخته شد. در زمان وحدت قدرت سياسي و کليسا، اين بنا مرکز حکومت مسيحي در شرق بود و «سنت سوفي» يکي از مهم‌ترين ميراث دوران بيزانس به شمار مي‌رود.

در نيمه دوم قرن 15 ميلادي، حکمرانان «ترک‌تبار» با غلبه بر مسيحيان شرق و تصرف قسطنطنيه، سنت سوفي را به مسجد ايا صوفيه تبديل کردند.

اين وضعيت تا سال 1935، 12 سال پس از تاسيس جمهوري ترکيه پابرجا بود، اما آتاتورک در راستاي سياست «مدرنيزاسيون» ترکيه نوظهور، ايا صوفيه را به موزه تبديل کرد.

با اين حال رجب طيب اردوغان، رئيس جمهوري ترکيه، بار ديگر اين مکان را به مسجد تبديل کرد.