بازگشت نخبگان به کشور در سال گذشته 1/8 برابر افزايش داشت

روح الله دهقاني فيروزآبادي در گفتگوي ويژه خبري نقش شهيد جمهور آيت الله رئيسي در حمايت از نخبگان و زيست بوم فناوري را تشريح کرد و اظهار کرد: من به عنوان يک معاون کوچک ايشان که در حوزه علمي و فناوري کمک مي‌کردم قوياً معتقد هستم که حضرت آيت الله رئيسي يک مدير راهبردي تمام عيار بود و بحث اقتصاد دانش بنيان و گنجاندن در عنوان معاونت علمي، فقط يک اصلاح عنوان نبود بلکه يک تغيير راهبردي جدي در حوزه علم و فناوري کشور بود.

معاون علمي، فناوري و اقتصاد دانش بنيان رئيس جمهور افزود: راهبردي که رهبري معظم انقلاب سال‌ها پيش شايد بيش از 20 سال پيش تحت عنوان جنبش نرم‌افزاري شروع کردند در دوران حضرت آيت الله رئيسي به يک بلوغي رسيده بود که تغيير راهبري اين زيست بوم از يک زيست بوم صرفاً علمي و فناوري و افتخارآفرين به يک زيست بوم مؤثر در اقتصاد در مسير توجه ايشان قرار گرفت اين نگرشي که ايشان داشتند و اين نگرش را شما خروجي اش را در عنوان معاونت علمي مي‌بينيد.

2 مأموريت رئيس جمهور در حوزه فناوري به دهقاني / نگاه راهبردي به توسعه فناوري‌هاي آينده

وي با اشاره به تأکيدات رئيس جمهور شهيد بر استفاده از نخبگان چه به صورت فردي و چه شرکت‌هاي دانش بنيان و در همه ساختارهاي کشور گفت: آيت الله رئيسي براي بار اول که خدمتشان رسيدم، دو راهبرد جدي ترسيم کردند اولش اين بود که دستاوردهاي علمي و فناوري کشور در اين سال‌ها بايد به شکل جدي و واقعي و مؤثر در زندگي مردم به همه حوزه‌هاي اقتصاد، کشاورزي، صنعت سلامت، نفت و پتروشيمي ما و همه حوزه‌هاي ديگر نفوذ پيدا کند. نکته دوم اينکه اين توجه به اقتصاد نبايد شما را غافل بکند از آينده. نگاه راهبردي به توسعه فناوري‌هاي آينده اين هم يکي از نکات مورد توجه خاص ايشان بود يعني يک نگاه به آنچه که در گذشته داريم و استفاده از آن در اقتصادمان و يک نگاه در آينده و دستاوردهايي که بايد داشته باشيم.

2 يادگاري آيت الله رئيسي در حوزه فناوري

دهقاني بيان کرد: در قانون برنامه هفتم يک بندي آمد که مورد حمايت ايشان قرار گرفت و توجه بهش داشتند و بحث اين بود که کشور بايد، در طي برنامه هفتم 6 مجموعه بزرگ تراز در آفرينش فناوري‌هاي روز داشته باشد موضوعات مختلفي مثل زيست مهندسي ميکروالکترونيک، علوم شناختي اعصاب و مغز و همينطور مسئله هوش مصنوعي و بلوغ و فناوري‌هاي کوانتوم از جمله اين محورها است. فکر نمي‌کنم در دولت با توجه به همه مسائلي که دولت از نگاه مسائل روزانه کسي مثل ايشان توجه جدي و پيگيري به موضوعي مثل مثلاً هوش مصنوعي و کوانتوم داشت. من معتقدم که مرکز ملي هوش مصنوعي، شوراي راهبري فناوري هوش مصنوعي و همينطور توجه ويژه شأن به حوزه فناوري‌هاي کوانتوم که شوراي فناوري‌هاي کوانتوم را تشکيل دادند دو مورد از يادگاري‌هاي اختصاصي شهيد رئيسي عزيزمان در حوزه فناوري با نگاه رو به آينده است.

رئيس بنياد ملي نخبگان اظهار کرد: من از دو نگاه ايشان هم نگاه کاربست علم و فناوري در توسعه اقتصاد و هم نگاه به آينده براي غافل نبودن از پيشرفت و توسعه مي‌خواهم ياد بکنم و ما سعي کرده‌ايم در طول اين دو سالي که در خدمت ايشان بوده‌ايم روي اين دو محور همه برنامه‌ريزي‌هاي عمومي معاونت علمي را انجام بدهيم.

راه اندازي 6 مرکز آفرينش فناوري‌هاي پيشرفته

وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه ايشان در حوزه فناوري چيزي که به عنوان افق ترسيم مي‌کردند چه بود؟ گفت: خوشبختانه کشور در سال‌هاي گذشته رتبه‌هاي خيلي خوبي در حوزه علم و فناوري کسب کرده و مردممان بارها شنيده‌اند چه در حوزه فناوري‌هاي زيستي و چه در حوزه فناوري‌هاي نانو و حوزه فناوري‌هاي هوش مصنوعي. حتي ما دستاوردها و رتبه‌هاي خوب جهاني داريم منتها توجه ايشان اين بود که در حوزه‌هاي راهبردي که عرض کردم و نمونه‌هايش را گفتم ما در منطقه بتوانيم در طول برنامه هفتم در جايگاه‌هاي اول تا سوم حتماً قرار بگيريم. نگاه دوم نيز اين بود که توجه واقعي داشتند به اينکه زيرساخت‌هاي مورد نياز براي فناوري‌ها آماده شود يک زماني توسعه فناوري در قالب آزمايشگاه‌هاي کوچک در قالب شرکت‌هاي دانش بنيان کوچک و نوپا قابل تصور بود اما در دنيايي که امروز هر روز دارد از نگاه فناوري پيشرفت مي‌کند توجه به ساختارهاي متمرکز ساختارهاي بزرگ و ملي يک نگاه راهبردي است که باز ايشان اين را به ما تذکر مي‌دادند اين نگاهي که ما در کشور حداقل 6 مجموعه بزرگ آزمايشگاه و مرکز آفرينش فناوري‌هاي پيشرفته داشته باشيم از جمله توجهات خاصي بود که ايشان داشتند.

نگاه حکمراني نخبگاني در سياست‌هاي رئيس جمهور شهيد

معاون علمي رئيس جمهور همچنين درباره نگاه رئيس جمهور شهيد به حوزه نخبگاني و حفظ نخبگان گفت: آقاي رئيسي نگاهش به نخبگان يک نگاه فراتر از يک بخشي از جامعه بود من به معني واقعي کلمه در سياست‌هاي ايشان نگاه حکمراني نخبگاني را مي‌ديدم، يعني تاکيد داشتند که مسائل کشور امروز فقط و فقط با کمک و همکاري نخبگان اين کشور حل مي‌شود ببينيد ما از حيث منابع در کشور محدوديت داريم، بالاخره يک فروش نفت محدودي داريم، يک منابع محدودي داريم که دولت بايد گذران کند و امور روزمره‌اش را انجام بدهد، اگر قرار باشد پيشرفتي در کشور اتفاق بيفتد اين پيشرفت از مسير سرمايه‌گذاري‌هاي پولي و مالي مجدد لزوماً نيست چون فضايش مناسب نيست اين پيشرفت از جنس اصلاح فرايندهاي حکمراني به سمت فرايندهاي هوشمندانه و نخبگاني است تأکيدي که ايشان داشتند و همه وزرا در دولت بارها شنيده‌ايم مي‌فرمودند که حتي اگر نخبگان حوزه شما با دولت موافق و همراه نيستند نظراتشان را بگيريد و استفاده کنيد.

مسائل اين کشور راهکارهايش راهکارهاي نخبگاني است

وي ضمن تاکيد بر اينکه من معتقدم تنها مسير پيشرفتي که حضرت آقا دنبال مي‌کنند و رشدي که ما انتظار داريم در کشور اتفاق بيفتد استفاده از نخبگان در ارکان حکمراني و استفاده از نخبگان در حل مسائل کشور است، تصريح کرد: مسائل اين کشور راهکارهايش راهکارهاي نخبگاني است نه راهکارهاي مالي و سرمايه‌اي و منابعي. لذا اين سياست را شما حتي در دولت مي‌بينيد. من فکر نمي‌کنم در طول اين سال‌ها دولتي جوان‌تر از دولت ايشان ما تجربه کرده باشيم و يا شما در رده‌هاي مياني مديريت در وزارتخانه‌هاي مختلف وزارت صنعت و معدن وزارت جهاد کشاورزي وزارت بهداشت وزارت علوم مديران جوان دهه شصتي و دهه هفتي ببينيد که اين‌ها کاملاً با نگاه نخبگاني دارند کار و فعاليت مي‌کنند اين نگاهشان در کلان نخبگان بود.

دغدغه رئيس جمهور در حوزه نخبگاني / تاکيد بر کار عملياتي

رئيس بنياد ملي نخبگان خاطرنشان کرد: در مسائل صنفي نخبگان در مسائل رسيدگي و توجه به نخبگان هم من فکر نمي‌کنم دغدغه‌اي بيشتر از اين را در هيچ حوزه‌اي از ايشان من شنيده باشم بلا استثنا هر جلسه‌اي که من خدمت ايشان مي‌رسيدم، اولين سوالشان اين بود که وضعيت نخبگان کشور فضاي نخبگاني کشور چه کار داريد مي‌کنيد و چه کار مي‌توانم بکنم. من خاطرم است مسئله شرايط پزشکان و پرستاران و کادر درمان را با ايشان مطرح کردم کمتر از دو هفته با تمام موثرين اين حوزه جلسات فشرده گذاشتند و يک جلسه‌اي که ما خدمت ايشان بوديم که منجر شد به 12 راهکار عملياتي 3 ساعت تقريباً طول کشيد 3 ساعت متمرکز بر آنچه که دولت مي‌تواند انجام بدهد براي حفظ و نگهداشت نيروي انساني نخبه‌اش من خاطرم است موارد متعددي مطرح مي‌شد در آن جلسه حاج آقا مي‌فرمودند اين موارد عمومي است توصيه است عملياتي چه کار مي‌توانيد انجام بدهيد. اينکه مثلاً توصيه کنيم که تکريم نخبگان در حوزه پزشکي اين را که همه مي‌دانند که بايد انجام بشود دقيقاً عملياتي چه کار کجا و به چه تعدادي و چه زماني خيلي تاکيد به اين واژه علي العرض داشتند، لذا اين هم يک نکته توجه ديگري شد. آخرين استوري صفحه رسمي ايشان اگر خاطرتان باشد دستورشان به بنده بود که در شوراي عالي فضاي مجازي کميته‌اي براي حفظ و نگهداري و تقويت نيروي انساني نخبه کشور در حوزه فضاي مجازي و حوزه‌هاي نرم تشکيل شود.

بازگشت نخبگان به کشور نسبت به 1401، 1/8 برابر ارتقا پيدا کرد

دهقاني ضمن اشاره به اينکه ايشان معتقد بود بزرگترين حمايت از جريان نخبگي کشور ايجاد کردن زمين بازي براي تاثيرگذاريي‌شان در ارکان مختلف از مشورت دادن تا حوزه‌هاي مديريتي بود، گفت: همين توجه ويژه بود که ارتباطات ما را با بچه‌هاي ايراني خارج از کشور توسعه داد من افتخار مي‌کنم که طبق آمار سامانه‌هاي جذب، شناسايي و توسعه همکاري بين‌المللي ما سال 1402 نسبت به سال 1401 همکاري‌هايمان با ايراني‌هاي خارج کشور در حوزه نخبگان سه برابر شد. بازگشت نخبگان ما از 200 دانشگاه برتر به کشور 1/8 برابر ارتقا پيدا کرده بود همه و همه به خاطر اين توجه ويژه‌اي بود که ايشان به اين حوزه داشت.

تعريف 200 پروژه راهبردي با ايرانيان خارج از کشور در 1402

وي ادامه داد: اين نخبگاني که برگشتند يک عده‌شان به عنوان اعضاي هيئت علمي مشغول به کار شدند يک عده‌شان که قريب به 350 تا 360 نفرشان بود فرصت ايجاد شرکت‌هاي دانش بنيان برايشان ايجاد مي‌شد و يک عده ديگري هم به شکل نيروهاي متخصص در شرکت‌هاي دانش بنيان فرصت همکاري پيدا مي‌کردند. اين يک طرف يک نگاه ديگري که حضرت آيت الله رئيسي داشت که نگاه بسيار متعالي بود اين بود که بچه‌هاي ايراني که خارج از کشور هستند ولي به هر دليلي زندگي تشکيل داده‌اند و شرايطي دارند که نمي‌توانند برگردند به کشور و علاقمند هستند خدمتي به کشور بکنند اين‌ها هم بچه‌هاي کشور هستند. ما سال گذشته بيش از 200 مورد پروژه‌هاي راهبردي با بچه‌هاي ايراني که در خارج از کشور بودند تعريف کرديم که آنجا انجام دادند و خدماتشان را در اينجا استفاده کردند.

آيت الله رئيسي بزرگترين حامي سياستي جريان دانش بنيان کشور / خط قرمز رئيس جمهور

معاون علمي، فناوري و اقتصاد دانش بنيان رئيس جمهور در پاسخ به اين سوال که مهم‌ترين حمايت آقاي رئيس جمهور از شرکت‌هاي دانش بنيان چه بود؟ گفت: مهم‌ترين نکته‌اي که حاج آقا به من تاکيد مي‌کردند مي‌گفتند آقاي دهقاني بزرگ‌ترين کاري که شما بايد انجام بدهيد، اين است که همه دستگاه‌هاي کشور، همه دولت را براي استفاده از محصول و خدمت شرکت‌هاي دانش بنيان سرخظ کنيد. ببينيد اين که من مي گويم آقاي رئيسي يک آدم فکور و راهبردي بود، همين جاهاست. به جرأت مي گويم بزرگ‌ترين حامي فکري، حامي گفتماني و حامي سياستي جريان دانش بنيان کشور طي سال‌هاي گذشته حضرت آقا بود و بزرگ‌ترين حامي اجرايي فرامين حضرت آقا براي توسعه اقتصاد دانش بنيان شخص آقاي رئيسي بود يعني ايشان شخصاً داعيه دار توسعه بازار دانش بنيان‌ها بود، ايشان بارها مي‌فرمودند به هيچ وجه اجازه ندهيد کالا و خدمتي که در کشور وجود دارد، شرکت دانش بنيان مي‌تواند تأمين کند از خارجي تهيه شود و براي شأن خط قرمز بود.

وي افزود: من خاطرم است يک بار گله‌اي مي‌کردم و گفتم فلان شرکت و فلان مجموعه دولتي اين کالا وجود دارد و خدمتش اين جوري است، ايشان تند شدند و گفتند بيخود کردند که همچين کاري کردند، اين وظيفه شماست و شما بايد مدعي شرکتهاي دانش بنيان‌ها باشيد و اگر لازم شد من هم ورود مي‌کنم، در دولت اصلاً پذيرفته نيست کالايي که در کشور توليد مي‌شود از خارج وارد کنيم، نتيجه اين حمايت داحيانه و داعيانه، ايشان هم هوشمندانه حمايت مي‌کرد و شخصاً مدعي حمايت از اين بازار بود، اتفاقات شگرفي بود که سال گذشته افتاد.

دانش بنيان‌ها در 1402 دو و نيم ميليارد دلار صادرات داشتند

دهقاني فيروزآبادي به ذکر مثال‌هايي پيرامون نتايج حمايت‌هاي رئيس جمهور شهيد از دانش بنيان‌ها پرداخت و گفت: اين که وزارت نفت امروز بيش از يک و هشت دهم ميليارد دلار قرارداد با دانش بنيان‌ها بسته است نتيجه آن حمايت هاست، اين که دانش بنيان‌هاي ما سال گذشته 530 همت فروش داشتند يعني اگر معادل کنيم اين عدد را با ارز دولتي، چيزي قريب به 20 ميليارد دلار، اشاره کنم سال گذشته دانش بنيان‌ها 5 ميليارد دلار ارز گرفتند، دو و نيم ميليارد دلار صادرات داشتند که ارزش متوسط صادرات شأن نسبت به کالاهاي صادراتي دو برابر بود. دانش بنيان‌هاي ما همه محصول‌هاي شأن دانش بنيان نيست، در سبدشان دانش بنيان و و غيردانش بنيان هم بود و با اين اوصاف دو برابر کالاهاي صادراتي بود، دو و نيم ميليارد دلار محصول و خدمتي که فروختند به کشور که عموماً شصت  هفتاد درصد قيمت خارجي ارزش دارد، آن بحثي که دوستمان اشاره کردند، بحث صرفه جويي ارزي يعني 5 ميليارد دلار ارز تخصيص گرفتند، دو و نيم ميليارد دلار صادرات کردند که اين عدد دو برابر سال 1401 بود که صادرات مان در 1402 نسبت به 1401 سه برابر شد در دانش بنيان‌ها، در نقطه مقابل قريب به معادل خارجي 30 ميليارد دلار کالا و خدمت به کشور دادند. دارويي که ما بايد تا ديروز 180 ميليون دلار هزينه مي‌کرديم براي آن که از خارج بياوريم صرفاً با 20 ميليون دلار تأمين ارزي در کشور تأمين شد و مردم اصلاً احساس نکردند که ما تحريم شديم.

ظرفيت بودجه‌اي معاونت علمي در 1403، 35 هزار همت است

وي با بيان اين مطلب که سال گذشته قريب به 7 هزار ميليارد تومان بودجه داشتيم، سال 1403 که در آن هستيم با وجود همه مسائل و مشکلات کشور ظرفيت بودجه‌اي معاونت علمي الان براساس قانون برنامه هفتم و قانون بودجه بيش از 35 هزار ميليارد تومان است، گفت: يک منابع مستقيم بودجه عمومي که قريب به 4-5 همت است و يک رشد 20 درصدي داشته است، يک منبعي ايشان تاکيد داشت و در مجموعه سران قوا تاکيد داشتند و با کمک شأن تصويب شد يک بسته 7 هزار ميليارد توماني براي سال 1403، يک بسته 8 هزار ميليارد توماني براي سال 1404 بود که معاونت علمي به کمک دستگاه‌هاي کشور يک سري پروژه‌هاي پيشران تعريف کند در اقتصاد دانش بنيان با اين مفهوم، پروژه فناورانه‌اي که دانش بنيان‌ها انجام دهند، دستگاه‌هاي دولتي بهره بردار باشند و مردم مستقيماً اثرش را در زندگي خودشان احساس کنند،

سرمايه صندوق نوآوري بعد از سال‌ها 100 همت شد

دهقاني با اعلام اينکه بعد از سال‌ها سرمايه سه هزار ميليارد توماني صندوق، صد هزار ميليارد تومان شد که اين يکي از تصويبات رئيس جمهور شهيد است، گفت: اين توجه فقط نگاه راهبري رئيس جمهور شهيد بود به اين که علم و فناوري کليد پيشرفت کشور است. و اميدواريم در دولت آينده که مردم به خوبي انتخاب خواهند کرد، اين هدف گذاري مقدس، اين هدف گذاري بلندنظرانه که ايشان انجام داده بود پيش برود و توسعه پيدا کند و اقتصاد کشورمان خيلي جدي از اقتصاد منبع پايه به اقتصاد دانش بنيان تبديل شود.

ميزباني از هيئت‌هاي خارجي در معاونت علمي در سال 1402، 6 برابر شد

معاون علمي، فناوري و اقتصاد دانش بنيان رئيس جمهور درباره تاکيد رئيس جمهور بر اينکه در سفرها دستاوردهاي دانش بنيان‌ها به عنوان هديه به مقامات داده شود، گفت: شما يک هيئت خارجي پيدا کنيد که آمده باشد ايران و رئيس جمهور با آنها از همکاري علمي و فناوري کشور حرف نزده باشد. سال گذشته مصوبه و ابلاغ ايشان را داشتيم که سازمان همکاري بين المللي علمي و فناوري ايران شکل بگيرد که باز يادگاري ايشان است، بنياد علمي ايران يادگاري ايشان است که پارسال ابلاغ شد، در حوزه ديپلماسي يک نمايشگاهي از دستاوردهاي با خودمان مي‌برديم، در تب و تاب بوديم که، در هيچ کدام از دوره‌هاي گذشته، معاونت علمي به عنوان يک پايه و اساس رکن کنار رئيس جمهور در سفرها مطرح نبوده است، ايشان تاکيد به اين قصه داشت، سال گذشته سيصد، بيش از سيصد هيئت تجاري را ميزباني کرديم. اين عدد شش برابر سال 1401 است.

صادرات اقتدار و پيام پيشرفت است

وي ادامه داد: آقاي اميرعبداللهيان را خدا رحمت کند، ايشان باور داشت و به بنده فرمودند که من به آقاي رئيس جمهور عرض کردم ما در حوزه علم و فناوري نسبت به بسياري از کشورها برتري داريم و گفتمان‌هاي علم و فناوري نسبت به بقيه گفتمان‌ها براي ما يک دست برتر ايجاد مي‌شود و ايشان يکي از مدافعين و پيگيري‌هاي جدي اين قضيه بود، وزارت خارجه اين جا، جا دارد از دوستان وزارت خارجه که دوشادوش با دوستان کار مي‌کرديم تشکر کنم، حوزه اقتصادي وزارت خارجه و بقيه حوزه‌ها همکاري و همراهي لازم براي اين که صادرات محصول دانش بنيان ايراني فقط ارزآوري نيست، صادرات اقتدار است، صادرات فرهنگ است، صادرات پيام پيشرفت است و رئيس جمهور شهيد ما خيلي خوب اين موضوع را هم از نظر راهبردي درک کردند.