بازار کساد گردشگري در ايران

آمار‌هاي دولتي بر افزايش سفر گردشگران خارجي به ايران تاکيد دارد و مقامات دولتي از رشد ورود گردشگر به کشور خبر مي‌دهند در حالي که بخش خصوصي گردشگري که از نزديک با چالش‌هاي اين صنعت مواجه است همچنان تاکيد دارد که آمار‌هاي بخش دولتي صحت ندارد و گردشگر واقعي که حضورش منجر به تامين زنجيره ارزش گردشگري کشور شود به ايران نيامده است.

اکبر غمخوار، فعال گردشگري کشور يکي از منتقدين جدي آمار‌هاي ارايه شده از سوي بخش دولتي درخصوص افزايش روند ورود گردشگران خارجي به کشور است. وي با اشاره به چالش‌هاي موجود و برطرف نشده صنعت گردشگري ايران گفت: درحال حاضر مشکل بزرگي به نام چالش آمار در گردشگري داريم. مديران وزارت ميراث‌فرهنگي آمار‌هايي را اعلام مي‌کنند مبني بر اينکه در ده ماه گذشته 6 ميليون گردشگر ورودي به کشور داشته‌ايم. اما به نظر مي‌رسد اين آمار صحت ندارد و علت آن نيز به اختلاف در تعريف گردشگر بازمي‌گردد.

او افزود: سازمان جهاني جهانگردي مي‌گويد هر کس که از محل اقامت خود حداقل به مدت 24 ساعت به يک کشور ديگر به منظور درمان، تفريح يا ديدار فاميل و شرکت در کنفرانس‌ها برود گردشگر نام دارد. عليرغم آنکه سازمان جهاني جهانگردي تعريف ديگري دارد که يک بخش ثابت و يک بخش آماري داراي ساختار دارد و در آن تاکيد مي‌کند جهانگرد به چه کسي گفته مي‌شود؟ اما در ايران به تعريف واقعي گردشگر توجه نشده و نمي‌شود.

غمخوار افزود: به دليل همين برداشت نادرست از تعريف سازمان جهانگردي ملل متحد در ايران، کساني که از مرز شلمچه، بصره و جنوب عراق وارد ايران مي‌شوند و براي خريد به آبادان مي‌روند و عصر هم به کشورشان بازمي گردند گردشگر حساب مي‌کنند. يا فردي که از مرز آستارا وارد ايران مي‌شود و در بازارچه مرزي ما خريد مي‌کند و به کشورش برمي گردد هم در آمار گردشگري کشور گنجانده مي‌شود.

او گفت: به دليل همين محاسبه اشتباه است که مسئولين وزارت ميراث فرهنگي و معاونت گردشگري آمار‌هاي متورم نشان مي‌دهند. در حالي که اين تلقي که از ورود گردشگر به کشور کاملا غلط است. فردي که براي خريد از مرز وارد و چند ساعت بعد خارج مي‌شود که گردشگر نيست. حداقل بايد يک شب در ايران اقامت داشته باشد تا در فهرست گردشگران ورودي ثبت شود.

معناي 6 ميليون گردشگر ورودي يعني پر شدن تمام هتل‌هاي ايران

اين عضو انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتي ايران با اشاره به آمار 6 ميليوني گردشگران ورودي به کشور براساس ادعاي وزارت ميراث فرهنگي گفت: دولت مي‌گويد 6 ميليون گردشگر وارد ايران شده است. خب اگر اينها براساس تعريف سازمان جهانگردي ملل متحد يک شب اقامت در کشور داشتند بايد 6 ميليون شب اقامت هم ثبت شده باشد که عدد بسيار بزرگي است و بايد تمام هتل‌هاي ايران پر مي‌شد و تمام مراکز فروش صنايع‌دستي و سايت‌هاي گردشگري مملو از گردشگران ورودي مي‌بودند.

اما وقتي از هتل‌ها آمار بگيريد آنها مي‌گويند درصد اشغال هتل‌هايشان در پايين‌ترين سطح اشغال است. در سايت‌هاي گردشگري هم گردشگران خارجي ديده نمي‌شوند. البته در سايت‌هاي زيارتي گردشگران حضور دارند که آنها هم به صورت سنتي به ايران سفر دارند.

وي تاکيد کرد: براساس برآورد‌هاي ما در آمار دولتي، هر کسي که از مرز ايران وارد و خارج مي‌شود گردشگر محسوب شده است. در حالي که اين تعريف گردشگر از نظر سازمان جهاني ملل متحد نيست.

اين فعال گردشگري با اشاره به هدفگذاري دولت براي جذب 15 ميليون گردشگر خارجي براساس برنامه هفتم توسعه اعلام کرد: در برنامه توسعه هفتم گفته‌اند بايد 15 ميليون گردشگر به کشور وارد شود و البته در طول اجراي برنامه هم مي‌گويند به اين هدف دست پيدا کرده‌اند، اما واقعيت اين است که گردشگر واقعي که بيايد در ايران پول خرج کند وجود ندارد و آمار‌ها بيشتر شامل ورود و خروج مرزي است.

نخجواني‌هاي عبوري به مقصد باکو هم گردشگر محاسبه شده‌اند

غمخوار با اشاره به عبور اتباع نخجوان از ايران براي سفر به باکو و بازگشت مجدد به نخجوان از مسير ايران و دو بار محاسبه آمار آنها در فهرست گردشگران ورودي به کشور اعلام کرد: مشکل ما چالش در آمار‌هاي گردشگري است و من حاضرم با تمام مسئولان صنعت گردشگري در اين باره مناظره کنم تا بدانند اين شيوه آمارسازي در گردشگري برخلاف واقعيت است. آنها بايد متوجه شوند که مبناي آماري آنها از پايه غلط است. همين حالا به اصفهان و شيراز و يزد برويد ببنيد اصلا اثري از گردشگر خارجي وجود دارد؟ گردشگر خارجي وجود ندارد.

عضو انجمن صنفي دفاتر مسافرتي ايران مشکل دوم صنعت گردشگري ايران را ممنوع کردن سفر اتباع خارجي براي سفر به ايران از سوي برخي دولت‌هاي خارجي اعلام کرد و گفت: بسياري از کشور‌ها سفر اتباع خود به ايران را ممنوع کرده و به گردشگران خود گفته‌اند به ايران سفر نکنيد.

آنها هشدار سفر به ايران صادر کرده‌اند و معناي آن اين است که اگر گردشگران‌شان با توجه به هشدار سفر صادر شده به ايران سفر کنند در صورت رخ دادن هر اتفاقي براي آنها بيمه‌ها پوشش نمي‌دهند. آنها هم مقررات را قبول مي‌کنند. حتي چين که ايران معاهده همکاري 25ساله با آن کشور دارد، به گردشگران خود اعلام کرده است به ايران نرويد.

آنها البته مي‌گويند هشدار سفر را کنسل کرده‌اند. اما آژانس‌هاي مسافرتي چين از فرستادن گردشگر به ايران خودداري مي‌کنند و مي‌گويند هنوز به آنها اعلام نشده که هشدار سفر به ايران لغو شده است. متاسفانه وزارت گردشگري و وزارت خارجه هم هيچ تلاشي براي برداشتن اخطار سفر به ايران از سوي چين انجام نداده‌اند.

وي در پاسخ به سوالي مبني بر اين که با توجه به سفر رئيس جمهور و اعضاي دولت به کشور‌هايي نظير تاجيکستان، ارمنستان و روسيه با توجه به امضاي قرارداد همکاري 25ساله تهران - مسکو آيا فضا را براي ورود گردشگر به ايران فراهم مي‌شود؟ گفت: بيش از 50 تفاهمنامه گردشگري در دوره وزارت آقاي ضرغامي و قبل از آن در دوره وزارت آقاي مونسان امضا شد. مردم تاجيکستان که پول سفر ندارند. لااقل بايد با کشور‌هايي وارد مذاکره شويم که توان سفر به ايران داشته باشند. تاکنون که گردشگران تاجيکستان به ندرت و انگشت شمار به ايران سفر مي‌کردند و گردشگر انبوه از آن کشور نداشتيم؛ بنابراين نمي‌توانيم به ورود گردشگر از تاجيکستان اميدوار باشيم و هدف اين تفاهمنامه بيشتر فراهم کردن شرايط سفر ايراني‌ها به تاجيکستان است. تنها اميد ما به کشور افغانستان است که اگر بخواهيم گردشگر از آن کشور بياوريم 5 ميليون توريست حاضرند از افغانستان به ايران بيايند. اما هدف آنها که گردشگري نيست. آنها مي‌خواهند اينجا کار کنند و رسوب شوند که باز هم گردشگر محسوب نمي‌شوند.

عضو انجمن صنفي دفاتر مسافرتي ايران وضعيت گردشگري را بسيار بد توصيف کرد و گفت: ايرلاين‌هاي ايراني غير از ايرلاين که قرار است براي پرواز به پاريس فعال شود، به اروپا پرواز ندارند. نرخ پرواز‌ها نيز اقتصادي نيست و براي سفر گردشگر ورودي و خروجي صرفه اقتصادي ندارد.

راه حل عبور از بحران گردشگري چيست؟

غمخوار در پاسخ به پرسش که راه حل خروج از اين وضيت چيست؟ گفت: راه برون رفت از اين وضعيت اهميت دادن صدر تا ذيل مقامات کشور به صنعت گردشگري است. يک روز کشور تصميم گرفته بود مسئله نفت را حل کند. به همين خاطر تمام قوانين و مقررات و ضوابط به نفع آن صنعت تغيير کرد. امروز اگر بخواهند به گردشگري اهميت بدهند بايد از بالاترين مقامات در حوزه ديپلماسي سياسي و عمومي بپذيرند که گردشگري به عنوان يک صنعت پيشران مي‌تواند به کشور کمک کند و باعث عدالت اجتماعي شود.

او تاکيد کرد: اگر دنبال اشتغال هستيم بايد قوانين را به نفع گردشگري تسهيل کنيم. اگر به دنبال توسعه گردشگري هستيم بايد براي مقابله با ايران هراسي هزينه کنيم. هر شبکه تلويزيوني را تماشا مي‌کنيم عليه ايران صحبت مي‌کند. ما چقدر خرج مقابله با ايران هراسي کرديم؟ مدام دروغ مي‌گويند که ايران خطرناک است و امن نيست. درحالي که 99 درصد کساني که به ايران آمده‌اند اعلام کرده‌اند آن چه در ايران ديده‌اند با آنچه که در رسانه‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي مطرح مي‌شود مغايرت دارد.

پس بايد تبليغ گسترده داشته باشيم و تسهيلات فراهم کنيم. بايد پرواز مستقيم ايجاد کنيم و شخصيت‌هاي مرجع جهان را به ايران دعوت کنيم. در تمام سالياني که در گردشگري ايران فعاليت داشتم از تمام گردشگران شنيدم که مولفه مهمان نوازي مهمترين مولفه گردشگري ايران است. خب چقدر براي تبليغ اين مولفه در جهان هزينه کرده‌ايم؟

اين فعال گردشگري تاکيد کرد: وظيفه دولت و وزارت ميراث‌فرهنگي و گردشگري اين است که ايران را در دنيا به عنوان يک مقصد گردشگري امن معرفي کند. وزارت ميراث فرهنگي بگويد در اين سال‌ها براي اين مهم چه کار کرده است؟ وزير گردشگري تا امروز بيش از 37 بار گفته ايران يکي از بهترين کشور‌ها در تاريخ و تمدن و اين صحبت‌ها است. در حالي که حرف‌هاي خودماني فايده ندارد. در فضاي بين المللي چه کار کرده‌ايم که دنيا اين ويژگي‌ها را بداند و بشناسد؟

غمخوار با اشاره به وضعيت بد گردشگري داخلي نيز افزود: گردشگري داخلي به اقتصاد خانوار مرتبط است. مردم درآمد خود را اول براي اجاره خانه، موادغذايي و معيشت هزينه مي‌کنند و اگر چيزي در سبد خانوار باقي ماند براي سفر هزينه مي‌شود. الان، چون توان اقتصادي خانوار‌ها به مسائل اصلي نظير مسکن، آموزش، دارو و حتي غذا نمي‌رسد، پس سفر خود به خود از سبد خانوار حذف شده است.

ببينيد که يک سفر کيش از سفر دوبي و ترکيه گرانتر تمام مي‌شود. دولت بايد امکانات و تسهيلات در اختيار مردم، بازنشسته‌ها، کارمندان و کارگر‌ها قرار دهد تا آنها بتوانند لااقل يک سفر ارزان را تجربه کنند. در اين رابطه هم تاکنون هيچ اقدام موثري توسط دولت انجام نشده است.

منبع: ILNA