آثار و برکات دعا در اعتماد به نفس و قدرت انسان

تأثير دعا در زندگي انسان چيست؟

ابتدا لازم است به دو نکته اشاره شود:

1. دعا در اصطلاح اهل شرع گفتگو کردن با حق تعالي به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشکلات از درگاه او و يا به نحو مناجات و ياد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست. (1)

2. انسان داراي دو ساحت و دو بُعد است. 1ـ بعد معنوي. 2ـ بعد مادي، آثار دعا قسمتي مربوط به بعد معنوي و قسمت ديگر مربوط به بعد مادي است که در بيان آثار دعا به هر دو قسمت اشاره شده است.

با توجه به مطالب فوق مي گوئيم: آنچه که از متون ديني استفاده مي شود اين است که دعا آثار فراواني در زندگي انسان دارد که به جهت اختصار به چند مورد در ذيل اشاره مي نماييم:

1ـ دعا حالت انس و الفت روح و دل، با ذات خدا است و حصول آرامش و سکون براي نفس مي باشد، (2) همانند مشتاقي که دوست خود را يافته، از ديدارش خوشحال و از سخنانش لذت مي برد، مشکلاتش را با کمال اطمينان با او در ميان گذاشته و پرده از رازهاي دل بر مي دارد و براي انجام خواسته ها و آمالش از وي ياري مي طلبد.

2ـ پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده اند: «دعا اسلحه مؤمن و ستون دين و نور آسمانها و زمين است» (3) و يکي از روانشناسان مي گويد: «فقدان دعا و نيايش در ميان ملتي برابر با سقوط آن ملت است، اجتماعي که احتياج به نيايش را در خود کشته است معمولا از فساد و زوال مصون نخواهد بود ـ منتهي بايد نيايش را پيوسته و در همه حال انجام داد تا اثر عميق خود را در انسان هميشه حفظ کند»(4)

3ـ علي (ع) مي فرمايند: «دعا کليد پيروزي و مفتاح رستگاري است و بهريتن دعا، دعائي است که از سينه پاک و قلب پرهيزگار برخيزد».(5)

4ـ امام صادق (ع) مي فرمايند: «دعا براي برآوردن حوائج، نافذتر از نوک نيزه است»(6)

5ـ دعا باعث ارزش انسان مي شود. (7)

6ـ امام صادق (ع) فرموده اند: «در نزد خداوند مقاماتي است که بدون دعا کسي به آن نمي رسد».(8)

7ـ دعا سبب توسعه بينش و معرفت به مقام ربوبي مي شود، چرا که دعاهاي رسيده از معصومين ـ عليهم السلام ـ همچون دعاي عرفه، جوشن کبير، و... مجموعه اي است از معارف الهي که دقيق ترين اوصاف الهي، از صفات ذات گرفته تا صفات افعال، از توحيد ذاتي گرفته تا توحيد ربوبي و... در آن تبيين شده است. (9)

8ـ دعا سبب پشيماني از گذشته بد و وسيله عروض حالت انفعال و شرمندگي در درون دعا کننده است. (10)

9ـ برخي دعاها عامل تلقين اعتقاد به نبوت و امامت و لزوم رهبري معصومين مي شود مانند دعاي ندبه و افتتاح و... و. (11)

10ـ دعا تميز دهنده فضائل و رذائل از يکديگر، آموزنده اخلاق فاضله، آداب معاشرت، اتصاف به فضائل انساني و... مي شود همچون دعاي مکارم الاخلاق. (12)

11ـ دعا پديد آورنده بيم و اميد در باطن، دعا باعث روح تسليم در برابر خدا، شجاعت، وسيله دفع آسيب ها و مولد صفت توکل است، (13) خلاصه دعا باعث آرامش، ارتباط با خدا، بيم و اميد، شجاعت، معرفت، توکل، ارزش انسان و... مي شود.

پي نوشت:

1. مشکيني، علي، المصباح المنير، قم، نشر الهادي، چاپ دوم، 1370، ص16ـ17.

2. رعد: 28.

3. کليني، محمد بن يعقوب، اصول کافي، انتشارات اسلاميه، ج4، ص 213، و ر. ک: مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلاميه، 1370، ج15، ص175.

4. تفسير نمونه، پيشين، ج1، ص640.

5. همان، ج15، ص175.

6. اصول کافي، پيشين، ج4، ص213.

7. فرقان: 77.

8. تفسير نمونه، پيشين، ج1، ص641.

9. ر. ک: المصباح المنير، ص20ـ23.

10. همان.

11. همان.

12. همان.

13. همان.