ايران تغيير ژئوپلتيک منطقه را نمي‌پذيرد

خطيب‌زاده در گفت‌وگويي اختصاصي با خبرگزاري «نيوز آرمنيا» با گفتن اين که با معاون وزير  امورخارجه ارمنستان و برخي ديگر از مقامات و شخصيت‌هاي حاضر در  نشست «گفت‌وگوي ايروان» نيز ديدار داشته است، اشاره کرد که در اين نشست به مسائل قفقاز جنوبي و اتصال‌پذيري و اهميت و جنبه‌هاي راهبردي اين موضوعات در قفقاز جنوبي صحبت کرده و بحث‌هاي بسيار پويا و زنده‌اي در ايروان انجام شد.

پرهيز از تغيير ژئوپلتيک منطقه به بهانه ايجاد اتصالات جديد

معاون وزير امور خارجه ايران در پاسخ به اين که چرا او بحث از اطمينان‌دهي ارمنستان نسبت به عدم حمايت از هرگونه «گذرگاهي» را در اين نشست مورد اشاره قرار داده و آيا نگراني‌هايي وجود دارند که موضع ارمنستان ممکن است، تغيير کند، توضيح داد: نه، اين موضوع از روي نگراني نبود. بلکه از اين ديدگاه ناشي مي‌شود که بايد توضيح دهيم و تکرار کنيم که در واقع چه چيزهايي را به اشتراک مي‌گذاريم؛ ما به اتصال‌پذيري، تنوع در ارتباطات و مسيرهاي مختلف حمل‌ونقل نياز داريم، اما نبايد پروژه‌هايي را دنبال کنيم که ديگران را حذف مي‌کنند يا چشم‌انداز ژئوپلتيک و ژئواستراتژيک منطقه را تغيير مي‌دهند.

خطيب‌زاده افزود: هفته پيش، «مجمع گفت‌وگوي تهران» را داشتيم و آقاي گريگوريان(دبير شرواي امنيت ارمنستان) در آن‌جا حضور داشتند. من روي صحنه با ايشان صحبت کردم و درباره مسئله «چهارراه صلح» ارمنستان بحث کرديم. اما همچنين مي‌خواستم مطمئن شويم که وقتي از واژه‌ها و اصطلاحات مختلف استفاده مي‌کنيم، به‌خوبي يک‌ديگر را درک مي‌کنيم. بنابراين، هم در تهران و هم اين‌جا، مي‌خواستم اطمينان حاصل کنم که وقتي درباره تنوع در اتصال‌پذيري، مسيرهاي مختلف حمل‌ونقل و ترانزيت صحبت مي‌کنيم، يا وقتي به چهارراه اشاره مي‌کنيم، منظورمان اتصال است، نه قطع ارتباط. اين يعني هر ايده‌اي که مبتني بر حذف ديگران باشد يا چشم‌انداز ژئوپلتيک منطقه را تغيير دهد، به صلاح کشورهاي اين منطقه نيست.

ديدار سعيد خطيب‌زاده با آرارات ميرزويان وزير امور خارجه ارمنستان در جريان نشست گفت‌وگوي ايروان2025

آيا آذربايجان درصدد قطع اتصال‌پذيري است؟

او در ادامه اين گفت‌وگو در پاسخ به اين که آيا منظور او قصد باکو براي قطع اتصالات است، بيان کرد: من اين را يک قصد يک‌جانبه از سوي هيچ کشوري نمي‌نامم. فکر مي‌کنم بايد براي يکديگر روشن کنيم که چه چيزي ممکن است و چه چيزي ممکن نيست. ما قطعا به يک درک متقابل و يک راه‌حل مورد پذيرش دو طرف در اين منطقه نياز داريم. بايد در همه چيز حقوق بين‌الملل و حاکميت کشورهاي اين منطقه، از جمله ارمنستان، رعايت شود.

او بيان کرد: در حالي که اين دو کشور بايد باهم همکاري و يک راه‌حل پايدار و بادوام براي اتصال‌پذيري پيدا کنند، ما همچنين بايد به همه کشورهاي منطقه اطمينان دهيم که آنچه برنامه‌ريزي مي‌کنيم، اتصال است، نه قطع ارتباط از چشم‌انداز کلي که دهه‌هاست در اين منطقه وجود داشته.

آمادگي ايران براي ايجادبستري براي مذاکرات ارمنستان و آذربايجان

نيوز آرمنيا نوشته معاون وزير امور خارجه ايران در ادامه در پاسخ به اين سوال که آيا تهران آماده فراهم کردن بستري براي مذاکرات باکو-ايروان است، بيان کرد: ما کاملا از اين ابتکار صلح و توافقنامه صلح حمايت مي‌کنيم. به صورت رسمي گفته‌ايم که 100 درصد پشت تمام تلاش‌هاي هر دو کشور هستيم. معتقديم هرچه زودتر به توافق برسند، براي همه، از جمله خود آذربايجان و ارمنستان، همچنين ايران.

او افزود: ايران همسايه هر دو کشور است و روابط بسيار خوبي با همسايگان خود داشته که مايليم ادامه يابد. اما در عين حال، همه مي‌دانند که به دليل رقابت‌ها، بسياري از پروژه‌هاي مشترک دست‌نخورده باقي مانده‌اند. ما نتوانسته‌ايم ظرفيت‌هاي اين منطقه را محقق کنيم. بنابراين، به توافقي نياز داريم که آينده همکاري را تضمين کند. قربانيان اين رقابت‌ها و درگيري‌ها هميشه کساني بوده‌اند که تلاش کرده‌اند پروژه‌هاي صلح و همکاري را در اين منطقه اجرا کنند.

ايجاد گذرگاه‌هاي جديد در قفقاز جنوبي

خطيب‌زاده در پاسخ به اين سوال که با توجه به تاکيد ايران بر جلوگيري از هرگونه تغيير ژئوپلتيکي در منطقه، آيا تهران شاهد تهديدي در اين زمينه است، بيان کرد: فکر مي‌کنم واضح گفتم که اين نوع اصطلاحات بايد با دقت تعريف شوند. همه ما بايد درک مشترکي داشته باشيم. اگر «گذرگاه» به معناي انکار حاکميت ارمنستان باشد، معتقدم حتي آذربايجان هم چنين چيزي را نمي‌خواهد. ايران قطعا مخالف هر ابتکاري است که تماميت ارضي يا حاکميت هر کشوري، از جمله ارمنستان، را نقض کند.

او تاکيد کرد: ما به شدت از تماميت ارضي آذربايجان، ارمنستان و همه کشورهاي منطقه حمايت مي‌کنيم، زيرا آنچه در اين منطقه نياز داريم، حقوق بين‌الملل است. بنابراين، اگر کريدور به معناي چيزي باشد که منطقه ما را به دو يا سه بخش جدا تقسيم کند، يا اگر به معناي نقض حاکميت جمهوري ارمنستان باشد، يا چيزي که چشم‌انداز ژئوپلتيک و ژئواستراتژيک اين منطقه، نقشه ژئوپلتيک منطق را تغيير دهد، چنين چيزي نمي‌تواند اتفاق بيفتد. اصلا امکان‌پذير نيست، زيرا ايران معتقد است در حالي که به اتصال‌پذيري، مسيرهاي حمل‌ونقل و تنوع دسترسي مستقيم براي همه کشورها نياز داريم و از آن حمايت مي‌کنيم.

اين ديپلمات ارشد ايراني بيان کرد: اگر ارمنستان و آذربايجان تصميم بگيرند چهارراه صلح يا برنامه‌هاي اتصال‌پذيري ايجاد کنند، قطعا بسيار خوشحال خواهيم شد. البته ما نيز برنامه‌هاي خود را داريم. مسيرهاي ديرينه خود را پيشنهاد مي‌دهيم که از نظر اقتصادي و اتصال منطقه‌اي بهينه‌تر هستند. با اين حال، از هر توافقي که بين کشورهاي منطقه حاصل شود، استقبال مي‌کنيم. 

واکنش ايران به حمله بالقوه آذربايجان به ارمنستان

خطيب‌زاده در پاسخ به اين که تهران چه اقدام ملموسي در صورت حمله‌اي از سوي آذربايجان به ارمنستان انجام خواهد داد، گفت: ما تمام تلاش خود را براي جلوگيري از هرگونه تشديد درگيري در اين منطقه انجام مي‌دهيم. ديگر بس است. معتقديم صلح چيزي است که همه به دنبال آن هستند. ايران از تمام ظرفيت و ميانجي‌گري خود استفاده مي‌کند تا با هر دو کشور آذربايجان و ارمنستان در ارتباط باشد و آينده‌اي از توسعه، رفاه، همکاري و عادي‌سازي روابط، به ويژه بين اين دو کشور مهم را تضمين کند.

اهميت توافق هسته‌اي ايران و آمريکا براي منطقه

معاون وزير امور خارجه ايران در پاسخ به اين سوال که توافق در مذاکرات غيرمستقيم ايران و آمريکا چه اهميتي براي منطقه خواهد داشت، بيان کرد: رسيدن به توافق نقطه عطفي براي همه، از جمله همسايگان ما خواهد بود. اما حتي بدون توافق نيز ايران ثابت کرده که بازيگري مسؤول، دوست و همسايه‌اي خوب در اين منطقه است. فکر مي‌کنيم که با توافق يا بدون آن، اصل راهنما اين دوستي و همسايگي است که همه ما در آن شريک هستيم.

او افزود: ايران بسيار متعهد به دستيابي به توافقي است که هم رفع تحريم‌ها را تضمين کند و هم نگراني‌هاي طرف مقابل را برطرف سازد تا اطمينان حاصل شود که فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران صلح‌آميز باقي مي‌ماند. ما از مقاصد و برنامه خود مطمئن هستيم. در عين حال، نياز داريم طرف ديگر با تعهد واقعي به رفع تحريم‌ها بيايد که نکته اصلي توافق احتمالي ما خواهد بود، اگر به راه‌حلي خوب و مورد پذيرش دو طرف برسيم.

فرصت توافق با آمريکا

خطيب‌زاده در پاسخ به اين که آيا از نظر او براي توافق در اين زمينه فرصتي وجود دارد، گفت: اگر آمريکا از سياست قديمي خود مبني بر احترام نگذاشتن به حقوق ساير ملل، از جمله ايران دست بردارد، اگر حق ايران براي فعاليت صلح‌آميز هسته‌اي تحت پيمان منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي (ان‌پي‌تي) را بپذيرد و اگر تضمين عيني براي رفع تحريم‌ها ارائه دهد، فکر مي‌کنيم توافق بسيار نزديک است.

حضور مداخله‌جويانه نيروهاي خارجي در منطقه به بهانه تامين امنيت آن

او در پاسخ به اين سوال که آيا ايران در حال حاضر نگراني بخصوصي درباره حضور نيروهاي خارجي در منطقه دارد، بيان کرد: منطقه ما مدت‌هاست که از رقابت‌ها و تنش‌هاي فرامنطقه‌اي رنج مي‌برد. ين رقابت‌ها براي منطقه و کشورهاي آن خوب نيست. تاريخ نشان داده که وقتي کشورهاي منطقه تصميم مي‌گيرند با هم کار کنند، مي‌توانند امنيتي بومي ايجاد کنند که نه قرض گرفته شده و نه از خارج خريداري شده باشد.

خطيب‌زاده تاکيد کرد اين همان چيزي است که نياز داريم. منطقه ما مي‌تواند نقش کليدي در شکل‌دهي به آينده خود داشته باشد. منطقه ما مي‌تواند معمار سرنوشت خود باشد. به همين دليل بايد همکاري کنيم.

نقش ارمنستان در آينده تامين امنيت منطقه

معاون وزير امور خارجه ايران در پاسخ به اين که از نظر او ايروان چه نقصي در اين آينده ترسيم‌شده دارد، گفت: ارمنستان کشوري بسيار مهم است، همسايه‌اي بسيار خوب براي ما و کشوري کليدي هم در قفقاز جنوبي و هم در اتصال‌پذيري آينده. ابتکار ما براي اتصال «خليج فارس به درياي سياه» شامل ارمنستان مي‌شود که نقش محوري در آن دارد. براي ما، ارمنستان دروازه‌اي به روي اتحاديه اقتصادي اوراسيا و به قفقاز جنوبي است.

او تاکيد کرد: ما براي ارمنستان اهميت زيادي قائل هستيم و مي‌خواهيم روابط دوجانبه خود را ارتقا دهيم. هيچ محدوديتي براي همکاري‌هاي ما وجود ندارد، و بايد به همه نشان دهيم که هم ارمنستان و هم ايران قادرند رابطه‌اي عميقا به هم پيوسته و مبتني بر حمايت متقابل بسازند.