ايران به جمع توليدکنندگان بزرگ اوپک بازگشت

حل اين معضل با روي کار آمدن دولت سيزدهم در اولويت قرار گرفت تا آنجا که جواد اوجي هنگام نشستن بر کرسي هدايت وزارت نفت، ضمن تشريح برنامه‌هاي خود در حوزه نفت، گاز و پتروشيمي، اظهار کرد: حداکثر ظرفيت نفت خام و ميعانات گازي پالايشگاه‌ها اکنون نزديک به 2 ميليون و 200 هزار بشکه است که ان‌شاءالله کف اين ظرفيت به 3 ميليون و 400 تا 3 ميليون و 500 هزار بشکه در روز مي‌رسد.

به گزارش ايسنا، وي يادآور شد: جمهوري اسلامي ايران ظرفيت مطلوبي در مخازن نفتي دارد و بيش از 150 ميليارد بشکه نفت قابل‌ برداشت داريم که اگر بنا را بر توليد صيانتي از اين مخازن بگذاريم ظرفيت خوبي هم در حوزه توليد خواهيم داشت که با برنامه‌هاي بخش بالادست، بي‌شک ظرف چهار تا پنج سال آينده افزايش ظرفيت توليد نفت اتفاق مي‌افتد (هم در ميدان‌هاي مشترک و هم ميدان‌هاي مستقل) که با افزايش ظرفيت توليد مي‌توانيم ظرفيت پالايشي کشور را افزايش دهيم و تضمين امنيت انرژي را پي بگيريم و در کنار آن صادرات نفت را هم داشته باشيم.

موضوعي که محسن خجسته‌مهر - مديرعامل شرکت ملي نفت هم بر آن صحه گذاشت و در رويداد گام معکوس بهبود بهره‌وري در عمليات حفاري عنوان کرد: ظرفيت توليد نفت ايران قبل از تحريم 3 ميليون و 838 هزار بشکه در روز بود، ‌ اما بعد از خروج آمريکا از برجام، اين ظرفيت توليد يک ميليون بشکه افت کرد. دولت قبل بخشنامه زده بود که تعميرات اساسي را رها کنيد و همين عامل موجب افت ظرفيت شد، اما با روي کار آمدن دولت سيزدهم، طي شش ماه و با هزينه‌کرد 500 ميليون دلار، توانستيم ظرفيت توليد را به گذشته برگردانيم.

پرش از جايگاه پنجم به سوم در دولت سيزدهم

ايران از سال 2019 تا سه‌ ماهه اول 2021، پس از کويت در جايگاه پنجم کشورهاي توليد نفت اوپک قرار داشت و به‌ترتيب عربستان، عراق، امارات و کويت در رده‌هاي اول تا چهارم ايستاده بودند. در آوريل 2021 (فروردين - ارديبهشت) توانست با پيشي‌ گرفتن از کويت، در جايگاه چهارمين توليدکننده نفت اوپک قرار گيرد و از آن زمان تا اکتبر 2021 (مهر - آبان) اين جايگاه را حفظ کرد، اما در ماه نوامبر يعني آبان - آذرماه همان سال، بار ديگر توليد نفت کويت از ايران پيشي گرفت و در جايگاه چهارم نشست و ايران به رتبه پنجم بازگشت.

اما در سال 2023، روند توليد نفت در کشور رو به افزايش گذاشت و پس از يک سال و چهار ماه، يعني مارس 2023 (اسفند - فروردين) با توليد 2 ميليون و 694 هزار بشکه در روز از کويت با توليد 2 ميليون و 585 هزار بشکه پيشي گرفت و دوباره به جايگاه چهارمي توليد نفت اوپک بازگشت و کويت در جايگاه پنجم قرار گرفت، اما هنوز 72 هزار بشکه با جايگاه سومي توليد اوپک فاصله داشت.

در اين بازه زماني عربستان با توليد 9 ميليون و 21 هزار بشکه در روز، عراق با توليد 4 ميليون و 203 هزار بشکه در روز و امارات با 2 ميليون و 900 هزار بشکه در روز، سه کشور بزرگ توليدکننده نفت اوپک به شمار مي‌رفتند، ضمن اينکه کويت با توليد 2 ميليون و 558 هزار بشکه در روز پنجمين توليدکننده اوپک بود.

بازگشت ايران به جايگاه سوم توليدکننده نفت در اوپک با وجود ماندگاري تحريم‌ها

اين روند تا اوت 2023 (مرداد - شهريور) ادامه داشت تا اينکه تلاش کارکنان صنعت نفت به بار نشست و توليد نفت خام ايران بر اساس گزارش سپتامبر اوپک، با 143 هزار بشکه افزايش به 3 ميليون بشکه رسيد که با پيشي‌ گرفتن از امارات با 2 ميليون و 913 هزار بشکه، پس از عربستان و عراق جايگاه سومي را پس از مدت‌ها دوباره از آن خود کرد.

اين در حالي است که عربستان با توليد 8 ميليون و 967 هزار بشکه در روز و عراق با توليد 4 ميليون و 277 هزار بشکه در روز در جايگاه‌هاي اول و دوم قرار دارند و امارات با توليد 2 ميليون و 913 هزار بشکه در روز در جايگاه چهارم و کويت با توليد 2 ميليون و 554 هزار بشکه در روز در جايگاه پنجم قرار گرفته‌اند.

شايان‌ ذکر است 13 کشور الجزاير، آنگولا، کنگو، گينه استوايي، گابن، ايران، عراق، کويت، ليبي، نيجريه، عربستان، امارات و ونزوئلا عضو اوپک هستند که هشت کشور عضو در اين ماه افزايش توليد داشتند و بيشترين افزايش به مقدار 148 هزار بشکه در روز به ايران تعلق دارد. پنج کشور باقي‌مانده نيز کاهش توليد داشتند که بيشترين کاهش به ميزان 88 هزار بشکه به عربستان اختصاص‌ يافته است.

واکنش‌ها به صعود توليد و درآمد نفتي ايران در ميان غول‌هاي نفتي جهان

دوشادوشي کشورمان با غول‌هاي نفتي جهان، موفقيت چشمگيري است که وزير نفت در آيين رسمي گشايش هفدهمين نمايشگاه بين‌المللي ايران‌پلاست به آن باليد و با تأکيد بر اينکه در آغاز به‌کار اين دولت توليد نفت حدود 2.2 ميليون بشکه در روز بود، افزود: امروز توليد نفت ايران با توان متخصصان ايراني به روزانه 3.3 ميليون بشکه رسيده و نکته مهم آن است که هرچه توليد نفت انجام مي‌شود، يا در پالايشگاه‌هاي داخلي به مصرف مي‌رسد يا به صادرات اختصاص مي‌يابد. زمان آن گذشت که کاهش تکليفي توليد نفت را در کشور داشته باشيم. اين افزايش توليد و صادرات نفت با توجه به افزايش قيمت نفت در بازارهاي جهاني اهميت بيشتري دارد، زيرا پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد قيمت نفت پايان سال 2023 به بالاي 100 دلار مي‌رسد.

بازگشت به جايگاه سوم کشورهاي توليدکننده نفت جهان، واکنش مسئولان و مقام‌ها را به‌دنبال داشت. نمونه آن انتشار مطلبي از علي بهادري‌جهرمي، سخنگوي دولت در حساب کاربري‌اش در توئيتر بود که نوشت: در گزارش جديد اوپک، ايران با وجود باقي‌ ماندن تحريم‌ها، مردادماه به جايگاه سوم توليد نفت بازگشت.

افزايش توليد و صادرات نفت ايران در يک سال اخير در گزارش‌هاي مراکز بين‌المللي و رسانه‌هاي معتبر نيز انعکاس ويژه‌اي داشته است. طبق بولتن آماري سالانه اوپک که پنجم و ششم ژوئيه سال 2023 ميلادي (14 و 15 تيرماه) منتشر شد، ميزان درآمد نفتي ايران در سال 2022 معادل 42.6 ميليارد دلار برآورد شده که در مقايسه با رقم 25 ميليارد و 500 ميليون دلار در سال 2021 و 7 ميليارد و 900 ميليون دلار در سال 2020 و 19 ميليارد و 400 ميليون دلار در سال 2019 افزايش داشته است.

در همين حال، اداره اطلاعات انرژي آمريکا به‌تازگي در گزارشي اعلام کرده بود جمهوري اسلامي ايران با درآمد 54 ميليارد دلاري از صادرات نفت در سال 2022، در ميان اعضاي اوپک جايگاه پنجم را به خود اختصاص داد.