اولين تصاوير از يک کشف بسيار مهم در شمال‌ غرب ايران

 تپة باستاني چپرآباد در حدود 8 کيلومتري جنوب‌شرقي شهر اشنوية استان آذربايجان‌غربي و در بخش نالوس واقع شده است. کاوش‌هاي نجات‌بخشي اين محوطه پيش از آبگيري سد چپرآباد آغاز شد. سد از اوايل شهريورماه 1402 آبگيري شده و به گفته باستان‌شناسان، سطح آب دامنه‌هاي شمالي و شرقي محوطه را در برگرفته است. با اين وجود گفته شده نزديک‌ترين محوطة باستاني به ساختگاه سد چپرآباد و فاصلة آن تا تاج سد حدود 500 متر است.

باستان‌شناسان فصلِ نخست کاوشِ اين محوطه را در سال 1400 و فصل دوم آن را در سال 1402 انجام دادند. در اين دو فصل کاوش، بخش‌هايي از معماري اين استقرار پيش از تاريخ آشکار شد.

فصل سوم کاوش تپه چپرآباد، همزمان با آبگيري سد چپرآباد و از شهريورماه، به مدت 50 روز انجام شد. در اين فصل، 10 ترانشه به ابعاد گوناگون در ادامة بخش‌هاي کاوش‌شدة دو فصل پيش، کاوش شد که در نتيجة آن، بيش از 230 مترمربع از بقاياي معماري اين استقرار پيش از تاريخي آشکار شد.

به گفته حنان بحراني‌پور ـ سرپرست هيأت باستان‌شناسي مستقر در اين محوطه، اين ميزان کاوش بيش از پنج برابر مساحت آشکارشده در فصل نخست و حدود 10 برابر مساحت کاوش‌شده در فصل دوم است.

باستان‌شناسان پس از سه فصل دريافتند «تپه چپرآباد» بقاياي روستايي کوچک مربوط به نيمة دوم هزاره پنجم قبل از ميلاد (حدودا هفت‌هزار سال پيش) است.

سرپرست کاوش نجات‌بخشيِ محوطه پيش از تاريخ چپرآباد بر اساس مجموعة سفاليِ به‌دست آمده از اين محوطه، گفت: چپرآباد مربوط به فاز انتقالي بين دو دورة مهم پيش از تاريخ در توالي فرهنگي شمال‌غرب ايران، يعني دوره‌هاي «دالما» و «پيزدلي» است. تا پيش از کاوش چپرآباد، مرحلة گذارِ بين اين دو دوره در هيچ محوطه‌اي شناسايي نشده بود. در نتيجة اين کاوش‌ها بخش بزرگي از معماري اين روستاي پيش از تاريخي، که روي برونزدي صخره‌اي شکل گرفته، آشکار شد که اين معماري‌ها اطلاعاتي مهم از ماهيت کارکردي و فضايي محوطه در اختيار گذاشته است.

بحراني‌پور از ميان يافته‌هاي جالب توجه فصل سوم تپة باستاني چپرآباد، به کشف تدفيني مربوط به دورة ساساني اشاره کرد که با توجه به سنت‌هاي تدفين در دورة ساساني، يکي از معدود تدفين‌هاي شناسايي‌شدة اين دوره شناخته شد.

اين باستان‌شناس همچنين اظهار کرد: مطالعات باستان‌شناسي و ميان‌رشته‌اي ‌روي مواد به‌دست‌آمده از فصل‌هاي اول و دوم کاوش آغاز شده، که از آن ميان مي‌توان به مطالعات سفالي، ارسال نمونه‌هاي ذغال براي تاريخ‌گذاري مطلق محوطه و همچنين منشأيابي ابزارهاي ابسيديني اشاره کرد.

کاوش‌ها در تپه چپرآباد با مجوز پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري انجام شده است. سرپرست کاوش نجات‌بخشيِ محوطه پيش از تاريخ چپرآباد معتقد است: ادامه کاوش‌هاي نجات‌بخشي در چپرآباد و يافته‌هاي فصل سوم، در نتيجه سياست‌هاي جديد اين پژوهشگاه مبني بر لزوم کسب بيشترين اطلاعات ممکن از محوطه‌هاي در معرض نابودي و تعيين بودجه‌اي مناسب براي کاوش فصل سوم اين محوطه بوده است.

تپة چپرآباد در برنامة بررسي و شناسايي به نام تپه گَرگَرو با کد اختصاري CHD03 نام‌گذاري شد، ولي بر اساس اسناد ميراث ‌فرهنگي استان آذربايجان‌غربي و گفتة اهالي منطقه به نام تپة چپرآباد معروف است. اين محوطه را يکي از قديمي‌ترين محوطه‌هاي شناسايي‌شده در حوضة آبگير سد چپرآباد (نيمة دوم هزارة پنجم قبل از ميلاد) مي‌دانند.

به گفته سرپرست کاوش نجات‌بخشيِ محوطه پيش از تاريخ چپرآباد، آبگيري سد چپرآباد از اوايل شهريورماه 1402، همزمان با هفتة دولت، شروع شده و سطح آب دامنه‌هاي شمالي و شرقي محوطه را در برگرفته است، ولي هنوز بقاياي معماري آشکارشده در بالاي تپه به زير آب نرفته است.

باستان‌شناسان پيش‌تر گفته‌ بودند يافته‌هاي پشت اين سد نقطه عطفي براي باستان‌شناسي جنوب آذربايجان غربي است.