انجمن فرخ - 17

آقاي محسن عليزاده که يکي از کتابداران کوشاي دانشکده ابيات است، توسط استاد قهرمان به آقاي فروزان فرخ معرفي مي شود تا به کتابخانه انجمن، سرو سامان بدهد. او درسال هاي 61  تا 63  حدود دوسال و اندي، کتابخانه فرخ رامرتب و به شيوه ديوئي فهرست نويسي مي کند و برگه هاي دست نويس خودرا در برگه دان مخصوص کتابخانه مي گذارد. او در تامل بيش از دوسال خود در اين کتابخانه متنوع و ارزشمند مي گويد: حواشي استاد فرخ با خط خودش در اين کتاب ها و حاشيه هاي دوستانش که اين کتاب هارا خوانده اند، نشان مي دهد که فرخ يک شخصيت جهاني است.

هانري کربن در خاطرات خويش از فرخ به نيکي ياد مي کند. عبدالحسين سپنتا که اولين فيلمساز ايراني است مدتي مهمان فرخ بوده و سال ها به او ارادت مي ورزيده است.از نظرات استاد فرخ پيداست که سپنتا مرد بسيار حق شناسي بوده
است.

آقاي عليزاده که کتابدار و کتاب شناس است موارد بديعي را در اين کتابخانه ديده و نامه ها و نوشته هاي موجود در اين گنجينه را اسنادي گرانبها و بي بديل توصيف مي کند. مکاتبات منثور و منظوم فرخ با کساني چون ملک الشعراي بهار، ايرج ميرزا، رهي معيري، و بسياري از بزرگان ديگر نمونه هايي از اين اسناد گرانسنگ است. مطايبه هاي منظوم فرخ با دوستان شاعرش که در لابه لاي کتاب هاي مختلف اين مجموعه به صورت ورق هايي جداگانه وگاه چسبانده شده به آخر کتاب ها ديده مي شود مي تواند به صورت يک کتاب مستقل به ياد ماندني منتشر شود.

فروزان فرخ که قصد توسعه کتابخانه فرخ را دارد يک فروشگاه کتاب به نام نشر فرخ در حاشيه خيابان و کنار منزلشان تاسيس کرده و مديريت آن را به دبير فاضل ادبيات فارسي آقاي علي اصغر موسوي سپرده است. فروران فرخ با آقاي موسوي به تهران رفته و توسط دکتر شفيعي کدکني و بعدا دکتر کاخي به ناشران بزرگ تهران معرفي شده
است. 

عصرها نشر فرخ پاتوق ديدار اهل ادب شده است و بعد از ظهرها احمد کمال عصا زنان به آن جا مي آيد و روي صندلي خود مي نشيند و با دوستان پير و جوان اهل قلم صحبت مي کند.دکتر شفيعي کدکني و اخوان ثالث در روزهايي که تهران موشک باران مي شود به مشهد مي آيند. آن دو که صبح هاي جمعه در انجمن فرخ شرکت مي کنند در بعضي از سرِ شب ها به فروشگاه کتاب نيز سرمي زنند. يکي از دوستان استاد قهرمان و بنده که در ساختمان نوساز انجمن به جمع ما پيوندد سيد محمد فاطمي مشهور به دکتر فاطمي است. شرح زندگي و درگذشت اين شاعر آزاده که تولد يافته و مدفون شده در گلمکان است به تفصيل در شناختنامه استاد محمد قهرمان آمده
است.

استاد فرخ سه فرزند به نام هاي فريدون و فرشته و فروزان دارد: پسر بزرگش دكتر فريدون فرخ در روزهاي دانشجويي من و كلاهي اهري و محسن بافکر ليالستاني استاد زبان انگليسي دانشكده ادبيات مشهد بود. وي هم اكنون در آمريكا تدريس مي كند. دکتر فريدون فرخ در اخلاق و رفتار و کردار گويي که استاد محمود فرخ است. او را كه بعد از فوت پدرش به ايران آمده بود به اتفاق استاد دكتر محمد فاضلي سرپرست گروه زبان و ادبيات عرب دانشكده ادبيات،ملاقات كرديم و بر روي ايوان ساختمان قديم منزل استاد فرخ دركنارش نشستيم و يکي دوساعتي با آن استاد مهربان سخن
گفتيم.

دخترمرحوم استاد فقيد،خانم فرشته فرخ سال هايي را در انگلستان گذرانده است و هم اکنون نيز سه فرزند وي در آن جا زندگي مي کنند. خود فرشته خانم بيشتر ساکن مشهد است. او كه مهرباني را از پدر به ارث برده و هنوز نگاهبان ميراث هاي مادي و معنوي استاد فرخ است.

پسر دوم استاد يعني فروزان فرخ بعد از درگذشت پدرش در كنار استاد كمال در انجمن حاضر بود. استاد کمال در گذشت و در سال 77 انجمن فرخ تعطيل اعلام شد و براي هميشه به تاريخ پيوست. فروزان فرخ بعد از خدمات شاياني که به انجمن کرده بود در روز بيست و پنجم از خرداد ماه سال«هشتاد» روي در نقاب خاك پوشيد. بيشتردوستان انجمن در مراسم تدفين او در خواجه ربيع شرکت داشتيم.

به سال شمسي« هفتاد و هم هفت» 

چو«فرخ» انجمن هم از ميان رفت

به بيست و پنج از خرداد«هشتاد»

«فروزان» هم جهان را برد از ياد

  اکنون کتابخانة فرخ با همة کتاب ها ي ارزشمندش، در تملک دانشکده ادبيات دانشگاه فردوسي قرار دارد؛و ريز و درشتِ تمامي مکاتبات و اسناد فرهنگي وادبي و عکس هاي استاد محمود فرخ، توسط سرکار خانم فرشته فرخ، به آقاي جلال قيامي ميرحسيني سپرده شده ؛تا ديوان خطي اشعار به جا مانده ازاستاد فرخ، به كوشش قيامي تصحيح و منتشرشود.  

پايان

* رضا افضلي