امارات، شکارچي استعدادهاي انيميشن ايران

به گزارش خبرگزاري تسنيم، صنعت انيميشن در جهان چه از منظر درآمدزايي و چه از لحاظ جذب مخاطب به يکي از صنايع موفق در يک دهه گذشته تبديل شده و در يک سير صعودي قرار گرفته است. در ايران، هرچند اين صنعت سهم کوچکي از دنياي بزرگ صنعت انيميشن جهان را به خود اختصاص داده است، اما با وجود مؤلفه‌هاي گوناگون از جمله پتانسيل بالاي نيروي انساني خلاق، بهره‌مندي از بازار داخلي بزرگ و... مي‌تواند به سال‌هاي پيشِ‌روي خود با چشم اميد بنگرد. توليد محصولات متعدد در حوزه کودک و نوجوان و اقبال کودکان ايراني به آثار توليدشده در سال‌هاي اخير نويدبخش پيمودن در مسيري هموارتر از گذشته است.

مهدي جعفري، مدير مجموعه مهوا، در همين رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگي تسنيم، از آماده شدن انيميشن جديدي از سوي اين مجموعه براي حضور در جشنواره فيلم فجر خبر داد و گفت: «افسانه سپهر» از جمله کارهاي مهوا است که براي گروه سني نوجوان توليد شده است و در جشنواره امسال حضور خواهد داشت.

او درباره موضوع اين کار و ديگر توليدات مجموعه مهوا نيز توضيح داد و اضافه کرد: مجموعه مهوا در حوزه انيميشن و در حوزه بازي، مانيفست محتوايي را براي خود تعريف کرده است که تأکيد بر اميدآفريني، به دست آوردن ارزش‌هاي واقعي زندگي مانند خانواده، مواجهه خير و شر و مبارزه براي به دست آوردن آرامش، محيط زيست و طبيعت و اهميت کار گروهي از جمله سرفصل‌هاي محتوايي است که در توليدات ما مد نظر قرار مي‌گيرد، «افسانه سپهر» نيز بر همين مبنا توليد شده است.

جعفري در پاسخ به اين پرسش که چرا در توليدات مجموعه مهوا، تمرکز بر مخاطب گروه سني نوجوان است، گفت: به اين دليل که نوجوانان کمتر مورد توجه قرار مي‌گيرند. اگر نگاهي به جامعه بيندازيم، متوجه خواهيم شد که عمده کار تربيتي در کشور با تمرکز بر دانشگاه و تا حدي دوره دوم دبيرستان تعريف مي‌شود و قشر جوان و ميانسال مد نظر طراحان و توليدکنندگان محتوا قرار مي‌گيرند.

او با بيان اينکه متأسفانه در حوزه کار فرهنگي و تربيتي به گروه سني نوجوان طي سال‌هاي گذشته توجه چنداني نشده است، يادآور شد: از سوي ديگر، استعدادهاي خوبي در کشور در حوزه صنعت انيميشن و بازي وجود دارد؛ يعني صنعتي که زبان ارتباط با قشر نوجوان و جوان است. متأسفانه ما در سال‌هاي گذشته با پديده مهاجرت اين استعدادها مواجه هستيم. با پرداختن به اين صنعت مي‌توانيم زمينه اشتغال‌زايي در اين حوزه را فراهم کنيم و محصولي خلق کنيم که در برابر نوجوانان دستمان خالي نباشد.

مدير مجموعه مهوا دراين‌باره بيشتر توضيح داد و گفت: آمار دقيق و مشخصي در اين زمينه وجود ندارد، اما اين را نيز بايد در نظر داشته باشيم که اين اکوسيستم چندان بزرگ نيست و مي‌توان از احوالات فعالان آن به‌خوبي خبردار شد. مي‌توانم به‌جرئت بگويم که مسئله مهاجرت ميان استعدادهاي صنعت انيميشن ايراني امري ملموس در سال‌هاي گذشته است که مقصد عمده آنها نيز کشورهاي منطقه از جمله ترکيه و امارات است.

او ادامه داد: هرچقدر در اين حوزه سرمايه‌گذاري کنيم و فرصت بيشتري به اين استعدادها بدهيم، مانع خروج اين استعدادها خواهيم شد. لازم است دولت و حاکميت برنامه جدي‌تري براي پيشگيري خروج نخبگان اين حوزه طراحي کنند.

طي سال‌هاي گذشته تلاش براي جذب مخاطب نوجوان ايراني از مسير توليد انيميشن رشد قابل‌توجهي نسبت به يک دهه گذشته داشته است. وضعيت انيميشن‌هاي ايراني در يک دهه گذشته نشان مي‌دهد که اين صنعت در صورت رعايت قاعده بازي مي‌تواند به جايگاهي که شايسته آن است، دست يابد.

 صنعت پويانمايي ايران در زيست نو خود که از سال 1390 آغاز شده، به‌سرعت رشد کرده است، به‌طوري‌که فيلم‌هاي سينمايي پويانمايي در سال‌هاي اخير مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته‌اند، همچنين کنار کسب جوايز بين‌المللي پويانمايي‌هاي ايراني توانسته‌اند در بازارهايي مانند روسيه و لبنان به فروش بين‌المللي دست يابند، به‌طوري که «بنيامين» جايزه بهترين کاراکتر را از جشنواره کووتو کسب کرد و «لوپتو» به‌عنوان بهترين پويانمايي جشنواره احمدآباد هند معرفي شد، از سوي ديگر، ميزان فروش بين‌المللي اين محصولات نيز قابل تأمل است؛ به‌طوري که براساس داده‌هاي منتشرشده، «پسر دلفيني» توانست 1.7 ميليون دلار و «فيلشاه» 500 هزار دلار به فروش برسد.

در داخل نيز طي يک دهه گذشته ما شاهد تغيير ذائقه ايراني‌ها و استقبال از انيميشن‌ها در گيشه هستيم؛ به‌گونه‌اي که در سال 1402، انيميشن «بچه زرنگ» در جايگاه سومين فيلم پرفروش سينماي ايران ايستاده است، همچنين «پسر دلفيني» با 23.60 ميليارد تومان، «لوپتو» با 21.30 ميليارد تومان، «مسافري از گانورا» با 14 ميليارد تومان و «فيلشاه» با 7.90 ميليارد تومان در جايگاه بعدي ميزان فروش در گيشه قرار دارند.

با اين حال، پيمودن اين راه چندان آسان نيز به‌نظر نمي‌رسد، از جمله موانع، کمبود اثر ادبي خلاق بومي براي گروه سني نوجوان در بيش از يک دهه گذشته است. بازار کتاب نوجوان در اين مدت بيش از هر حوزه ديگري مجال عرض‌اندام آثار ترجمه‌شده بوده است. واردات چمداني اين آثار راه تنفس آثار بومي را بسته و به‌گواه کارشناسان، تأثير منفي در خلق آثار بومي گذاشته و بر ذائقه مخاطب ايراني نيز تأثير گذاشته است؛ به‌طوري که طبق آمار بازار نشر عمده آثار خريداري‌شده در اين حوزه توسط نوجوانان، به کتاب‌هاي ترجمه‌شده اختصاص دارد.

جعفري استمرار اين موضوع را يکي از چالش‌هاي اصلي در خلق انيميشن ايراني براي نوجوان ايراني دانست و گفت: اصلي‌ترين چالش در اين حوزه فاصله گرفتن توليدکنندگان با مؤلفين است؛ به همين دليل توليدکنندگان خود به تأليف روي آورده‌اند، خودشان قهرمان و قصه را مي‌سازند، در حالي که اگر اقتباس از آثار نويسندگان خبره حوزه ادبيات کودک و نوجوان شکل مي‌گرفت، ما مي‌توانستيم هم شاهد زنده نگاه‌داشتن آثار باشيم و هم انتقال جدي‌تر مفاهيم تربيتي به نسل آينده.

او گفت: با اين چالش کم‌کم در حال حل شدن و کمتر شدن فاصله ميان مؤلفان و توليدکنندگان هستيم، اگر توليدات اين سال‌ها را مورد ارزيابي قرار دهيم، يک نکته اين است؛ چرا خود توليدکنندگان به‌سمت خلق محتوا رفته‌اند؟

بازارسازي فرهنگي از دو منظر حائز اهميت است؛ بُعد اقتصادي و بُعد فرهنگي. کشورهاي فعال در اين زمينه، هرساله سود سرشاري را راهي کشورهاي خود مي‌کنند و از سوي ديگر، اذهان مخاطبان ديگر کشورها را نيز در دست مي‌گيرند. با در نظر گرفتن جامعه مخاطب دست‌کم 17ميليوني کودک و نوجوان، ادبيات و فرهنگ غني ايران و حضور استعدادهاي درخشان در صنعت انيميشن و بازي مي‌توان با برنامه‌ريزي بيشتري در اين حوزه گام برداشت و اين صنعت را از يک صنعت حاشيه‌اي در حوزه بازارسازي فرهنگي، به صنعتي خلاق تبديل کرد که در سطح جهاني حرف براي گفتن داشته باشد.