احاديث و روايات درباره احترام و منزلت سالمندان

از اين رو سالمندان زمينه فيض الهي را فراهم مي‌کنند و وجودشان برکت است؛ چنانکه رسول اعظم(صلي الله عليه و آله) فرموده است: «الْبَرَكَةُ مَعَ‏ أَكَابِرِكُمْ‏؛[1] وجود پيران سالخورده بين شما، باعث افزايش فيض ربوبى و بسط نعمت‌هاى الهى است». كهنسالان، عمري تجربه‌ها کسب کرده و در مدرسه زندگى درس‌هايى را فرا گرفته‌اند. آن‌ها اگر چه از جهت جسمانى ناتوان شده و قدرت فعاليت و تحرک را از دست داده‌اند، ولى از نظر معنوى تجاربى ارزنده‌اي دارند، نيک و بد‌ها را مى‌فهمند و مسائل را بهتر تجزيه و تحليل مى‌كنند.

در ادامه به احاديث و روايات درباره احترام و منزلت سالمندان مي پردازيم.

رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم :

إذا أتاکُم کَريمُ قَومٍ فَأَکرِموهُ ؛

هرگاه بزرگ قومى بر شما وارد شد ، گرامي‏اش بداريد .

الکافى ، ج 2 ، ص 659 .

امام صادق عليه‏السلام :

عَظِّمُوا کِبارَکُم وصِلُوا أرحامَکُم .

بزرگسالان خود را احترام کنيد و صله ارحام به جاى آوريد .

الکافي : 2 / 165 / 3

امام على عليه‏السلام :

وَقارُ الشَّيبِ أحَبُّ إلَيَّ مِن نَضارَهِ الشَّبابِ ؛

وقار پيرى، نزد من دوست داشتني‏تر از نشاط جوانى است .

غرر الحکم : 10099 منتخب ميزان الحکمه : 308

پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم :

ثَلاثَهٌ لا يَستَخِفُّ بِحَقِّهِم إلاّ مُنافِقٌ بَيِّنُ النِّفاقِ : ذو الشَّيبهِ في الإسلامِ ، والإمامُ المُقسِطُ ، ومُعَلِّمُ الخَيرِ؛

سه کس‏اند که جز منافقى که نفاقش آشکار است درحقّ آنان بىيحرمتى نکند : ريش سفيد اسلام ، پيشواى دادگر و آموزگار خوبيها.

کنزالعمّال : 43811 منتخب ميزان الحکمه : 400

پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:

وجود پيران سالخورده بين شما باعث افزايش رحمت و لطف پروردگار و گسترش نعمتهاي الهي بر شماست.

نهج الفصاحه، ص 222

پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:

احترام گذاشتن به مسلمان مو سفيد و سالخورده از جمله تجليل خداست و از ما نيست کسي که بزرگسال ما را احترام نکند و به خردسال ما مهرباني نکند.

اصول کافي، ج 3، ص 240

پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:

اِرحَمِ الصَّغيرَ وَوَقِّرِ الکَبيرَ تَکُن مِن رُفَقائى؛

به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشى.

کافى، ج2، ص316، ح7

امام علي(عليه السلام) فرمودند:

وَقِّروا کِبارَکُم يُوَقِّرکُم صِغارُکُم ؛

پيرانتان را حرمت نهيد تا کودکانتان شما را حرمت نهند .

غرر الحکم و درر الکلم، حديث10069

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

ما أکرم شابّ شيخا لسنّه إلّا قيّض اللَّه عند سنّه من يکرمه؛

هر جوانى که پيرى را براى سنش گرامى دارد خدا هنگام پيرى وى يکى را بيارد که وى را گرامى دارد.

نهج الفصاحه

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

ليس منّا من لم يوقّر الکبير و يرحم الصّغير و يأمر بالمعروف و ينه عن المنکر؛

هر که بزرگتر را محترم ندارد و به کوچکتر رحم نکند و به نيکى واندارد و از بدى باز ندارد از ما نيست.

نهج الفصاحه

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

الشّيخ في أهله کالنّبيّ في امّته؛

پير در ميان کسان خود چون پيامبر در امت خويش است.

نهج الفصاحه

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

الخير مع أکابرکم؛

خوبى همراه بزرگان شماست.

نهج الفصاحه

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

البرکه مع أکابرکم؛

برکت با بزرگان شماست.

نهج الفصاحه

پيامبراکرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:

البرکه في أکابرنا فمن لم يرحم صغيرنا و يجلّ کبيرنا فليس منّا؛

برکت در بزرگان ماست و هر کس بر کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را محترم نشمارد از ما نيست.

نهج الفصاحه

قال رَسُولُ اللّهِ  صلي الله عليه وآله  :

مَنْ وَقَّرَ ذا شَيْبَه فِي الاْسْلامِ أمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيامَهِ ؛

رسول خدا  صلي الله عليه و آله  فرمودند:

هر کس بزرگ سال مسلماني را گرامي دارد و احترام نمايد، خداوند او را در قيامت از سختي ها و مشکلات در أمان مي دارد.

الکافي، ج 2، ص 658، ح 3

امام رضا عليه السلام مي فرمايند :

وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَکُمْ وَ صِلُوا اَرْحامَکُمْ؛

به بزرگترهايتان احترام بگذاريد و با کوچکترها مهربان باشيد و صله رحم نماييد.

عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 265

پيامبراکرم صلي الله عليه وآله  :

اَلْبَرَکَهُ مَعَ اَکابِرِکُمْ؛

برکت، با بزرگان شماست.

جامع الأخبار، ص 242، ح 617

امام على عليه‏السلام مي فرمايند:

تِسْعَهُ اَشْياءَ قَبيحهٌ وَ هِىَ مِنْ تِسْعَهِ اَنـْفُسٍ اَقبَحُ مِنها مِنْ غَيْرِهِمْ: ضيقُ الذَّرْعِ مِنَ الْـمُلوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الاَْغْنياءِ وَ سُرْعَهُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَماءِ وَ الصِّبا مِنَ الْکُهولِ وَ الْقَطيعَهُ مِنَ الرُّؤوسِ وَ الْکِذْبُ مِنَ الْـقُضاهِ وَ الزَّمانَهُ مِنَ الاَْطِبّاءِ وَ الْبَذاءُ مِنَ النِّساءِ وَ الطَّيشُ مِن ذَوِى السُّلْطانِ؛

نُه چيز زشت است، اما از نه گروه زشت‏تر: درماندگى و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از ميانسالان؛ جدايى حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضيان؛ بيمارى کهنه از پزشکان؛ بدزبانى از زنان و سختگيرى و ستمگرى از سلاطين.

دعائم الإسلام، ج 1، ص 83