اتحاد «نتانياهو» و «اردوغان» عليه ايران

اين نقش آفريني در کريدورهاي انتقال کالا و انرژي زماني اهميت خود را نشان مي‌دهد که نتانياهو با پياده‌سازي کريدور جعلي داوود و کريدور عرب-مديترانه (IMEC) اين اهداف را دنبال مي‌کند و به گفته کارشناسان، حذف يک رقيب جدي به نام سوريه موفقيتي چشم‌گير براي وي به شمار مي‌آيد.

با سقوط دولت اسد، مهم‌ترين بندر کشور سوريه يعني بندر لاذقيه از حملات اسرائيل در امان نماند و کشتي‌هاي تجاري، نظامي و زيرساخت‌هاي بندر لاذقيه مورد هدف جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي قرار گرفتند تا با از کار افتادن اين بندر، سوريه عملا نقش خود را در کريدورهاي بين‌المللي از دست بدهد و بدين ترتيب بنادر اسرائيل بعد از حذف شدن بنادر بيروت و لاذقيه، تبديل به تنها مراکز لجستيکي شرق درياي مديترانه بشوند.

4 سال قبل از اجراي طوفان‌الاقصي، بندر بيروت به طور مشکوک در اثر انفجار آمونيوم نيترات انبار شده منفجر شد و تعامل روزانه با 300 بندرگاه جهاني و قبول حدود سه هزار کشتي به صورت سالانه را به‌يک‌باره از دست داد.

بندر بيروت قبل از اين انفجار، ظرفيتي معادل 1.2 ميليون TEU (کانتينر 20 فوت) در سال (کمي کمتر از بندر حيفا با ظرفيتي معادل 1.46 ميليون TEU) را داشت و بعد از انفجار، ظرفيت بندر بيروت به 0.5 ميليون TEU کاهش يافت و بدين ترتيب بندر بيروت از رقابت بنادر شرق مديترانه خارج شد.

تصوير زير، مقايسه اسکله‌هاي بندر بيروت قبل و بعد از انفجار را نشان مي‌دهد و اثرات اين انفجار بر زيرساخت‌هاي اين بندر و ناتواني آن در اقتاي صادرات، ترانزيت و واردات کالا را ملموس مي‌کند.

از ابتداي انقلاب، جمهوري اسلامي ايران روابط تجاري خوبي با اروپا داشته که در صدر آن آلمان قرار داشت. بعد از تحريم کشتيراني و بنادر ايران، حمل‌ونقل دريايي مستقيم بين بنادر ايران و کشورهاي اتحاديه اروپا با موانعي جدي مواجه شد.

تجار طرفين تصميم به انتقال محموله‌ها از طريق مسيرهاي زميني يا ترکيبي را گرفتند که کوتاه‌ترين مسير زميني براي دسترسي به اروپا از ايران و برعکس، استفاده از خاک ترکيه مي‌باشد و از همان زمان، سنگ بناي وابستگي ترانزيتي ايران به ترکيه براي تجارت با اروپا گذاشته شد.

به گفته کارشناسان، بعد از جنگ روسيه و اوکراين در سال 2022 ميلادي، اتحاديه اروپا با ادعاي همکاري نظامي ايران با روسيه در اين جنگ، اقدام به تحريم کشتيراني و هواپيمايي ملي ايران (هما) کرد و در پي اقدام تاثيرگذار ديگري، ايران را از کنوانسيون بيمه سبز حمل ونقل جاده‌اي به حالت تعليق در آورد. بدين ترتيب ايران بيش از پيش براي حفظ تجارت خود با اروپا وابسته به خاک ترکيه و ناوگان جاده‌اي ترکيه شد.

کارشناسان ژئوپليتيکي بر اين باورند لغو معافيت ماليات بر سوخت رانندگان کاميون‌هاي ترانزيتي از سوي کشور ترکيه و اخلال در تردد روزانه 300 کاميون از مرز بازرگان، ريشه سياسي دارد که ردپاي آن را در تحولات سوريه و قفقاز مي‌توان جست‌وجو کرد.

از طرفي، ترکيه با ايجاد کريدور جعلي زنگزور در قالب کشورهاي پان‌ترکيسم به دنبال حصر ترانزيتي هر چه بيشتر ايران خواهد بود که در زمينه‌هاي اقتصادي، سياسي و امنيتي، مي‌تواند به کشور آسيب وارد کند.

حسن کريم‌نيا، کارشناس ترانزيت عنوان کرد: مسير دسترسي ايران به غرب مدت‌هاست که تحت انحصار ترکيه قرار دارد و براي کاهش ريسک‌هاي امنيتي و ژئوپليتيکي آن، بايد به سمت مسيرهاي جايگزين برويم.

کريم‌نيا تصريح کرد: يکي از مسيرهاي جايگزين، فعالسازي کريدور خليج‌فارس-درياي‌سياه مطرح شده ايران در سال 2016 است که خليج‌فارس و جنوب ايران را به ارمنستان متصل کرده و سپس به بنادر پوتي، باتومي و آناکليا در گرجستان و در نهايت به درياي سياه مي‌رسد. پس از اين مرحله، محموله‌ها با استفاده از کشتي به بنادر بلغارستان و در نهايت به اتحاديه اروپا منتقل مي‌شوند.

کريم‌نيا افزود: ايران به منظور بهره‌برداري از موقعيت جغرافيايي خود در جهت حصول منافع سياسي-امنيتي-اقتصادي، مي‌بايست به طور همزمان کريدور بين‌المللي شمال-جنوب (INSCT) و کريدور خليج‌فارس-درياي‌سياه (ITC) که هر دو اتصال‌دهنده کشورهاي جنوبي به شمالي اوراسيا هستند، در دستور کار قرار دهد تا علاوه بر مسير ترکيه براي دسترسي به اروپا، به وسيله اين دو کريدور جايگزين‌هاي ديگري داشته‌باشد و در بزنگاه‌هاي سياسي و ژئوپليتيکي، اکوسيستم اقتصادي و حمل‌ونقلي کشور را با مشکل مواجه نسازد.

منبع: فارس