«نبرد بي‌صدا: جنگ رواني رژيم صهيونيستي در طوفان‌الاقصي و نقش محوري رسانه‌ها»

جنگ رواني يکي از قديمي‌ترين و در عين حال مؤثرترين ابزارهايي است که کشورها و گروه‌هاي مختلف براي تضعيف دشمنان خود به‌کار مي‌گيرند. اين نوع جنگ، به‌جاي استفاده از نيروي نظامي مستقيم، بر ذهنيت و روحيه افراد متمرکز است تا از طريق ايجاد ترس، شک و ترديد، و تغيير باورها، دشمن را شکست دهد. در عصر حاضر، با گسترش رسانه‌هاي ديجيتال و شبکه‌هاي اجتماعي، جنگ رواني به سطح پيچيده‌تري رسيده است. رژيم صهيونيستي در تلاش است به‌طور گسترده از جنگ رواني در درگيري‌هاي خود، به‌ويژه در طوفان الاقصي، بهره‌برداري کرده است.

به گزارش الف، اين يادداشت به تعريف و انواع جنگ رواني، استراتژي‌هاي جنگ رواني اين رژيم جنايتکار و نقش رسانه‌ها در تقويت يا تضعيف افکار عمومي مي‌پردازد و نمونه‌هاي مشخصي از استفاده اين رژيم از اين ابزار در طوفان الاقصي را بررسي مي‌کند.

***

تعريف جنگ رواني

جنگ رواني به مجموعه‌اي از اقدامات و فعاليت‌ها اطلاق مي‌شود که هدف آن تأثيرگذاري بر ذهنيت، روحيه و باورهاي دشمن است. هدف اصلي اين نوع جنگ، تضعيف روحيه، ايجاد شک و ترديد، و ترساندن يا تحقير دشمن است، به‌طوري‌که بدون نياز به درگيري فيزيکي گسترده، اهداف سياسي يا نظامي تحقق يابد. اين جنگ به کمک ابزارهايي مانند شايعات، اطلاعات نادرست، تحريف واقعيت‌ها و استفاده از رسانه‌ها انجام مي‌شود.

انواع جنگ رواني

جنگ رواني به چندين دسته اصلي تقسيم مي‌شود که هر کدام به‌طور خاص به يکي از جنبه‌هاي روحي و رواني دشمن يا جامعه هدف مي‌پردازد. برخي از انواع مهم جنگ رواني عبارتند از:

1. جنگ رواني استراتژيک

در اين نوع از جنگ رواني، هدف تأثيرگذاري بر افکار عمومي و رهبران سياسي يا نظامي دشمن است تا از طريق اطلاعات و تبليغات نادرست، تصميمات اشتباهي بگيرند. اسرائيل در جنگ‌هاي مختلف، به‌ويژه جنگ شش روزه و يوم کيپور، با استفاده از اين نوع جنگ رواني موفق به تغيير تصميمات رهبران عرب شده است.

2. جنگ رواني تاکتيکي

در جنگ رواني تاکتيکي، هدف تأثيرگذاري مستقيم بر نيروهاي نظامي دشمن است تا آن‌ها را از نظر روحي و رواني تضعيف کرده و توانايي جنگيدن را از آن‌ها بگيرد. اسرائيل بارها با انتشار فيلم‌ها و تصاوير از حملات هوايي خود و يا دستگيري رهبران مقاومت فلسطيني، سعي کرده روحيه نيروهاي مقاومت را تضعيف کند.

3. جنگ رواني دفاعي

اين نوع جنگ رواني به‌طور خاص براي محافظت از افکار عمومي داخلي به‌کار گرفته مي‌شود. هدف آن جلوگيري از تأثيرات مخرب رواني حملات دشمن بر جامعه خودي است. اسرائيل با پخش اخبار تحريف‌شده يا کنترل‌شده در رسانه‌هاي داخلي، سعي دارد اثرات حملات دشمن را بر مردم اسرائيل کاهش دهد و روحيه آن‌ها را بالا نگه دارد.

4. جنگ رواني تهاجمي

اين نوع از جنگ رواني، تلاشي براي حمله به افکار و روحيه جامعه هدف است تا آن‌ها را در موقعيت ضعف قرار دهد. انتشار شايعات يا اطلاعات نادرست درباره اختلافات داخلي در گروه‌هاي مقاومت فلسطيني، نمونه‌اي از جنگ رواني تهاجمي است که اسرائيل در طوفان الاقصي به‌کار گرفت.

استراتژي‌هاي جنگ رواني اسرائيل

رژيم صهيونيستي از سال 1948، به‌طور مداوم از جنگ رواني به‌عنوان يکي از ابزارهاي کليدي خود استفاده کرده است. اين کشور، با بهره‌گيري از رسانه‌هاي داخلي و بين‌المللي، شايعات و اطلاعات نادرست، سعي در تغيير افکار عمومي جهاني و تضعيف روحيه دشمنان خود داشته است. برخي از مهم‌ترين استراتژي‌هاي جنگ رواني اسرائيل به شرح زير است:

1. جنگ شش روزه (1967)

در اين جنگ، اسرائيل با انتشار اخبار اغراق‌آميز درباره توانمندي‌هاي نظامي خود، موفق شد نيروهاي عربي را در وضعيت ترس و سردرگمي قرار دهد. اين استراتژي رواني باعث شد که اسرائيل بدون نياز به يک نبرد طولاني و سنگين، پيروزي‌هاي بزرگ و سريع به‌دست آورد.

2. جنگ يوم کيپور (1973)

اسرائيل با استفاده از تبليغات گسترده و تحريف واقعيت‌ها در جريان جنگ يوم کيپور، موفق شد جامعه جهاني و حتي بخشي از افکار عمومي عربي را تحت تأثير قرار دهد. با اين استراتژي، اسرائيل توانست حملات اوليه را کنترل کرده و در نهايت، توازن قدرت را به نفع خود تغيير دهد.

3. طوفان الاقصي (2023-2024)

در جريان درگيري‌هاي طوفان الاقصي، اسرائيل بار ديگر نشان داد که جنگ رواني يکي از ابزارهاي اصلي آن در مقابله با گروه‌هاي مقاومت فلسطيني است. در اين جنگ، اسرائيل به‌طور گسترده از رسانه‌هاي اجتماعي، فيلم‌ها، تصاوير و پيام‌هاي هشدارآميز براي تضعيف روحيه دشمنان و جلب حمايت جهاني استفاده کرد.

نمونه‌هاي جنگ رواني اسرائيل در طوفان الاقصي

نبرد اخير به‌عنوان يکي از درگيري‌هاي مهم سال گذشته، شاهد استفاده گسترده اسرائيل از جنگ رواني بود. چند نمونه از اين تکنيک‌ها عبارتند از:

1. انتشار تصاوير تخريب‌ شده از غزه

اسرائيل با انتشار تصاوير تخريبي گسترده از مناطق هدف در غزه، به‌دنبال نشان دادن قدرت نظامي و ايجاد وحشت در ميان مردم و نيروهاي مقاومت بود. اين تصاوير براي تأثيرگذاري بر افکار عمومي بين‌المللي و تقويت حمايت از اسرائيل نيز استفاده شد.

2. ارسال پيام‌هاي تهديدآميز

يکي از تکنيک‌هاي مرسوم اسرائيل در جنگ رواني، ارسال پيام‌هاي هشدارآميز به تلفن‌هاي همراه شهروندان غزه بود. اين پيام‌ها نه تنها باعث ترس و وحشت در ميان مردم مي‌شد، بلکه روحيه نيروهاي مقاومت را نيز تضعيف مي‌کرد.

3. انتشار فيلم‌هاي دستگيري اعضاي حماس

رژيم صهيونيستي با انتشار فيلم‌هاي دستگيري و بازداشت اعضاي حماس، سعي داشت که نشان دهد رهبران مقاومت در امان نيستند و زود يا دير، اسرائيل بر آن‌ها غلبه خواهد کرد. اين تکنيک براي تضعيف روحيه نيروهاي مقاومت و کاهش اعتماد عمومي به اين گروه‌ها به‌کار رفت.

4. شايعات درباره اختلافات داخلي حماس

انتشار شايعات درباره اختلافات داخلي ميان رهبران حماس يکي ديگر از ابزارهاي جنگ رواني اسرائيل در طوفان الاقصي بود. اين شايعات به‌منظور ايجاد بي‌اعتمادي و شکاف در صفوف مقاومت منتشر شدند و به تضعيف انسجام داخلي آن‌ها منجر شدند.

نقش رسانه‌ها در جنگ رواني

رسانه‌ها نقشي اساسي در جنگ رواني ايفا مي‌کنند و يکي از ابزارهاي اصلي در تغيير افکار عمومي و تضعيف يا تقويت روحيه جامعه هدف هستند. اسرائيل با استفاده هدفمند از رسانه‌هاي سنتي و ديجيتال، توانسته است جنگ رواني خود را به سطحي جهاني برساند و از طريق رسانه‌ها روايت‌هاي خود را به جهان ارائه دهد.

تکنيک‌هاي استفاده از رسانه‌ها در جنگ رواني

1. انتشار اخبار نادرست يا تحريف‌شده: يکي از تکنيک‌هاي رايج در جنگ رواني، انتشار اخبار نادرست يا تحريف‌شده است. اسرائيل در طول درگيري‌هاي خود، از اين تکنيک براي تغيير روايت‌ها و تأثيرگذاري بر افکار عمومي جهاني استفاده کرده است.

2. تحقير و تمسخر دشمن: اسرائيل با انتشار مطالبي که دشمنان خود را ناتوان يا بي‌کفايت نشان مي‌دهند، تلاش مي‌کند روحيه دشمنان را تضعيف کند. در طوفان الاقصي، ويديوهايي که نيروهاي مقاومت را ضعيف نشان مي‌دادند، به‌طور گسترده در رسانه‌ها پخش شد.

3. بزرگنمايي موفقيت‌هاي خود: اسرائيل با تقويت اين تصور که همواره در جنگ‌ها پيروز است و دشمنانش ناتوان هستند، سعي دارد اعتماد عمومي داخلي و بين‌المللي را به نفع خود جلب کند.

4. استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي: شبکه‌هاي اجتماعي به‌ويژه در دوران معاصر نقش بسيار مهمي در جنگ رواني ايفا مي‌کنند. اسرائيل از شبکه‌هاي اجتماعي براي انتشار سريع اخبار و شايعات استفاده مي‌کند تا افکار عمومي را در زمان کوتاه تحت تأثير قرار دهد.

جمع‌بندي: اهميت رسانه‌ها در جنگ رواني و مقابله با آن

رسانه‌ها به‌عنوان يکي از اصلي‌ترين ابزارهاي جنگ رواني، نقش مهمي در تقويت يا تضعيف افکار عمومي دارند. اسرائيل از اين ابزار استفاده کرده تا بتواند بر جبهه مقاومت خود را غالب نشان دهد و حمايت‌هاي بين‌المللي را جلب نمايد. با توجه به گسترش تکنولوژي‌هاي جديد و رسانه‌هاي ديجيتال، جنگ رواني به سطح پيچيده‌تري رسيده و از طريق تکنيک‌هاي مختلفي مانند انتشار اخبار نادرست، شايعات و استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي انجام مي‌شود.

رسانه‌هاي مستقل و آزاد جهان و به ويژه جهان اسلام نقش حياتي در مقابله با جنگ رواني رژيم صهيونيستي دارند. براي اين منظور، اين نهادها بايد بر آموزش و آگاهي‌رساني درباره تکنيک‌هاي جنگ رواني تمرکز کنند. برگزاري کارگاه‌ها و توليد محتواهاي آموزشي مي‌تواند به خبرنگاران و فعالان رسانه‌اي کمک کند تا روش‌هاي شناسايي و مقابله با جنگ رواني را بهتر درک کنند.

استفاده از فناوري‌هاي نوين، به‌ويژه شبکه‌هاي اجتماعي، فرصتي بزرگ براي نشر سريع و مؤثر اخبار و تحليل‌هاي دقيق است. ايجاد کانال‌هاي خبري و گروه‌هاي تحليلي در اين شبکه‌ها به دسترسي آسان‌تر به اطلاعات صحيح کمک مي‌کند و قدرت جامعه را در برابر شايعات و اخبار نادرست افزايش مي‌دهد.

توليد محتواهاي مستند و شفاف که واقعيت‌ها را بدون تحريف به نمايش بگذارند، بسيار اهميت دارد. نهادهاي رسانه‌اي همچنين بايد به نقد و تحليل اطلاعات منتشر شده توسط ساير منابع بپردازند و نواقص و تحريف‌ها را شناسايي کنند تا به آگاهي عمومي کمک کنند و به مخاطبان اجازه دهند خود اطلاعات را تحليل و ارزيابي کنند.

ايجاد شبکه‌هاي همکاري ميان اين نهادها در سطح جهاني نيز بسيار مؤثر است. رسانه‌ها مي‌توانند با يکديگر همکاري کرده و به تبادل اطلاعات، تجارب و منابع بپردازند. برگزاري همايش‌ها و کارگاه‌هاي مشترک مي‌تواند به تقويت وحدت و انسجام در برابر جنگ رواني کمک کند. همچنين، تشويق به مشارکت جامعه در توليد محتوا و انتشار اخبار، به ايجاد يک شبکه اطلاعاتي قوي ياري مي‌رساند.

اين نهادها بايد به تأثيرات روحي و رواني جنگ رواني بر جامعه توجه داشته و با ارائه محتواي مثبت و اميدبخش، روحيه عمومي را تقويت کنند. گزارش‌هاي موفقيت‌هاي اجتماعي و فرهنگي مي‌توانند به ايجاد اميد و اتحاد در جامعه کمک کنند.

در نهايت، رسانه‌هاي مستقل دنيا و جهان اسلام بايد با اتخاذ رويکردهاي مؤثر و مسئوليت‌پذير، به عنوان نهادهايي معتبر در راستاي حقيقت و عدالت عمل کنند و الگويي قوي براي ديگر رسانه‌ها ايجاد نمايند. اين اقدام نه‌تنها به مقابله با جنگ رواني کمک مي‌کند، بلکه موجب ارتقاي آگاهي عمومي و تقويت اتحاد در برابر چالش‌هاي جهاني خواهد شد.