پايان تابستان بدون خسارت 10 ميليارد دلاري قطع برق

پيش‌بيني اين بود که تابستان داغي را با ناترازي 19 هزار مگاواتي ميان توليد و مصرف برق پيش‌رو داشته باشيم و خاموشي‌هاي گسترده در بخش‌هاي خانگي و تجاري رقم بخورد. اما نه تنها خبري از قطعي‌هاي مکرر برق و نارضايتي مردم نبود، بلکه حتي صنايع توليدي 15 درصد برق بيشتري مصرف کردند. حتي برخي از صنايع مانند کارخانه سيمان در نامه‌اي از وزارت نيرو تقدير کردند و نوشتند که امسال تأمين برق در فصل تابستان موجب ثبات توليد سيمان شد. اما چطور سريال خاموشي‌هاي چند سال اخير به پايان رسيد؟

خاموشي‌ها در دولت قبل از تابستان 1399 شدت گرفت و در تابستان 1400 به اوج خود رسيد. شرايط به گونه‌اي بود که بيش از 120 روز جدول برنامه خاموشي اعلام شد و البته اتفاق ناگوارتر اينکه، خاموشي‌ها مطابق زمان‌بندي اعلامي نبود؛ اين موضوع حجم خسارت را نه تنها در صنايع بلکه در خانه‌ها نيز افزايش داد. از سوي ديگر، افتخار هجدهمين سال بدون خاموشي گسترش يافته (Black Out) را نيز - که فقط کشورهاي پيشرفته به آن دست مي‌يابند- ناباورانه تسليم محدوديت‌هاي توليد کرد و غباري بر چهره صنعت برق کشور کشيد. در بررسي علل اين خاموشي‌هاي سريالي در سال‌هاي 1399 و 1400 چند عامل بيش از همه خودنمايي مي‌کند؛ ناترازي عرضه و تقاضاي برق به دليل عقب‌ماندگي 20 هزار مگاواتي نيروگاه‌سازي از برنامه‌هاي توسعه‌اي کشور در 8 سال دولت قبل، مشکلات ناشي از ساختار حکمراني صنعت برق و محيط کسب و کار آن بخش خصوصي را از سرمايه‌گذاري منصرف کرده بود، کمبود منابع آبي در سدهاي برقابي و همچنين برهم خوردن توازن مالي صنعت که دولت در ايجاد ابتکارات براي بهبود شرايط نيز ناتوان بود.

آمارهاي جهاني حاکي از آن است که ايراني‌ها به طور متوسط چيزي حدود دو برابر ميانگين جهاني انرژي مصرف مي‌کنند.

اما امسال شرايط متفاوت بود و استارت مصرف بهينه به‌نوعي در کشور زده شده است. شرايط به‌گونه‌اي است که با وجود ناترازي بيش از 10 تا 12 هزار مگاواتي، شبکه سراسري برق کشور در وضعيت پايداري قرار دارد، حتي در برخي از روزهاي پيک که مصرف به مرز 69 هزار مگاوات هم رسيده بود، هيچ نقطه‌اي از کشور به‌خاطر کمبود توليد برق دچار خاموشي نشد.

مصطفي رجبي مشهدي، مديرعامل شرکت مديريت شبکه برق، پيش‌تر گفته بود که «بخش خانگي يک‌سوم مصرف برق شبکه را به خود اختصاص داده؛ به‌ عبارت‌ ديگر 3 درصد کاهش مصرف در بخش خانگي به معناي يک درصد کاهش مصرف در کل برق مصرفي کشور بوده که عدد بسيار بزرگي است.» اين اتفاق با تبيين مشوق‌هاي صرفه‌جويي روي قبوض رخ داد. به طوري که با اجراي طرح‌هاي مديريت مصرف برق، مشارکت مردم يکي از پايه‌هاي مديريت مصرف امسال شد و در مقابل قبض 5 ميليون مشترک در تابستان رايگان شد. در ازاي اين کار بالغ بر850 ميليارد تومان پاداش براي اين گروه اختصاص يافت. البته همراهي بخش صنعت و کشاورزي را نيز در گذر تابستان بدون خاموشي نمي‌توان ناديده گرفت. بر اساس آمار اعلامي شرکت توانير، بخش کشاورزي به طور متوسط با ظرفيت 2 هزار و 300 مگاوات و صنعت حدود 5 هزار و 800 مگاوات با برنامه‌هاي پيک‌سايي در ساعت‌هاي اوج مصرف برق همراه شدند. در همين حال، امسال ادارات حدود 700 مگاوات مصرف خود را کاهش داده‌اند.

بخش صنعت هم‌ اکنون بيش از 35 درصد برق کشور را به خود اختصاص مي‌دهد، اين بخش سال گذشته بيش از 10 ميليارد دلار از خاموشي‌ها خسارت ديد. بويژه آنکه خاموشي‌هاي ناگهاني و بي‌برنامه در اين بخش رخ مي‌داد و بسياري از دستگاه‌ها را با مشکل مواجه مي‌کرد. اما با برنامه‌ريزي صنعت برق براي تابستان امسال، تأمين پايدار برق صنايع کشور رقم خورد و در نهايت روند افزايش شاخص توليد صنعتي کشور و افزايش 6.7 درصد در اين شاخص طي مردادماه 1401 اتفاق افتاد. بر اساس گزارش وزارت نيرو، صنايع امسال با محدوديت اندک و برنامه‌ريزي شده روبه‌رو شدند و 15 درصد بيشتر از پارسال برق مصرف کردند. همين موضوع در رشد توليد مؤثر بود.