تورم 90 درصدي سبد معيشت در شش ماه

دوازدهم شهريور اعلام شد که فروش گوشت مرغ بالاتر از کيلويي 60 هزار تومان به کلي ممنوع است؛ معاون وزارت جهاد کشاورزي گفت «قيمت گوشت مرغ نهايتا 60 هزار تومان است و فروش با قيمت بالاتر از آن، تخلف است.» در همان زمان، قيمت رسمي گوشت مرغ در همان حدود و حتي در مواردي زير هر کيلو 59 هزار تومان بود، اما براي اينکه مرغداران متضرر نشوند، معاون وزارت جهاد کشاورزي، نرخ مصوب 60 هزار تومان را اعلام کرد و تاکيد کرد فروش به نرخ‌هاي بالاتر تخلف محسوب مي‌شود و مشمول جرايمِ گرانفروشي‌ست.

اما آيا بازار به اين حکم رسمي تمکين کرد؛ کمتر از ده روز جلوتر؛ بيستم شهريورماه رسانه‌ها گزارش دادند «در حالي که حداکثر نرخ مصوب هر کيلوگرم مرغ 60 هزار تومان تعيين شده قيمت اين محصول در بازار از اين قيمت عبور کرده است و 62 هزار و 750 تومان تا 65 هزار تومان به فروش مي‌رسد.» همان دوازده شهريور، معاون وزير جهاد کشاورزي به مردم اطمينان داده بود و گفته بود «ذخاير کافي از مرغ داريم که به استان‌هاي مختلف ابلاغ شده که ذخاير خود را در بازار توزيع کنند.» چرا بازار به اين اطمينان‌بخشي اعتنا نکرد؟

گوشت مرغ به طور سنتي همواره در رديف ارزان‌ترين مواد پروتئيني و گوشتي در سبد غذايي فرودستان و طبقه‌ي کارگر بوده است؛ اما قيمت‌هاي روز اين قلم کالاي خوراکي – حتي همان نرخ رسمي 60 هزار تومان- ديگر در دايره‌ي استطاعت کارگران نيست. براساس اعلام مرکز پژوهش‌هاي مجلس، مصرف مرغ در کشور 30 تا 50 درصد کاهش يافته است و وزارت جهاد کشاورزي برآورد مي‌کند که اين کاهش مصرف بيش از 30 درصد باشد؛ اين کاهش مصرف در سال جديد و بعد از حذف ارز 4200 توماني اتفاق افتاده است؛ صنعت طيور کشور سال‌ها به يارانه ارزي عادت کرده بود و بازار‌ها با اين يارانه انطباق داشتند، اما حالا بعد از حذف ناگهاني اين يارانه، هر ماه شاهد افزايش قيمت محصولات اين صنعت هستيم آنهم در شرايطي که وعده‌هاي تخصيص يارانه به پايان زنجيره يعني مصرف‌کننده نيز به سرانجام نرسيده است؛ خبري از کالابرگ مرغ و تخم مرغ که بايد از ابتداي سال به دهک‌هاي کم درآمد پرداخت مي‌شد، نيست و يارانه نقدي نيز توان جبران افزايش قيمت‌ها را ندارد.

کل دستمزد روزانه برابر با يک مرغ!

در اين شرايط، توان خريد گوشت مرغ براي کارگران به کم‌ترين ميزان ممکن رسيده است؛ فرض کنيم مرغ در بهترين حالت با قيمت کيلويي همان 60 هزار تومان در بازار پيدا شود؛ براي خريد يک مرغ سه کيلوگرمي، بايد 180 هزار تومان پرداخت (قيمت‌هاي در دسترس با احتساب کيلويي لااقل 65 هزار تومان نزديک 200 هزار تومان است)؛ حداقل دستمزد روزانه‌ي کارگران در سال 1401، حدود 140 هزار تومان است؛ اگر مزاياي مزدي مثل حق مسکن، حق اولاد و سنوات را به اين رقم بيفزاييم، با فرض اينکه تمام کارگران مشمول حتماً اين مزايا را دريافت مي‌کنند، دستمزد روزانه حداکثر به 200 هزار تومان مي‌رسد؛ بنابراين پول خريد يک مرغ سه کيلويي که در بهترين حالت با احتساب قيمت رسمي، 180 هزار تومان و قيمت‌هاي غيررسمي حدود 200 هزار تومان است، برابر با مزد روزانه‌ي يک کارگر است؛ يعني يک کارگر اگر تمام مزد يک روز خود را بدهد، در نهايت مي‌تواند يک مرغ بخرد و به خانه ببرد.

فاصله‌ي 63 درصدي دستمزد و هزينه‌هاي زندگي

بنابراين از همين تناسب ساده مي‌توانيم بفهميم که سبد خوراکي‌هاي ماهانه‌ي کارگران رشد چند برابري داشته است؛ قيمت مرغ که جزو کالا‌هاي پروتئيني در دسترس و ارزان‌تر است، از دستمزد روزانه‌ي کارگران بالا زده، بنابراين چه اتفاقي براي سبد معيشت خانوار‌هاي کارگري افتاده؛ نرخ هزينه‌هاي زندگي در ميانه‌ي شهريورماه چند است؟ فرامرز توفيقي (رئيس کميته دستمزد کانون عالي شورا‌هاي اسلامي کار کشور) که محاسبات ماهانه‌ي سبد معيشت خانوار‌هاي کارگري را با مبنا قرار دادن سبد خوراکي‌هاي خانوار و اعمال يک ضريب انجام مي‌دهد، در پاسخ به اين سوالات مي‌گويد: تئوريسين‌هاي اقتصادي بايد توضيح بدهند که چطور يک کارگر مي‌تواند با دستمزد روزي 200 هزار تومان و يارانه نقدي ناچيز، همه‌ي مولفه‌هاي سبد معيشت را تامين کند؛ اساساً يارانه 300 يا 400 هزارتوماني چگونه محاسبه شده؛ کجاي افزايش هزينه‌هاي زندگي بايد با اين رقم پوشش داده شود؛ نکته اينجاست که اگر هزينه‌هاي واقعي مسکن و اجاره خانه را محاسبه کنيم، نرخ سبد معيشت از 17 ميليون تومان هم بيشتر مي‌شود؛ توضيح بدهند وعده‌ي «سالي يک ميليون مسکن» چه شد؛ در اين يکسال چند خانه ساختند و به کارگران و مستاجران دادند؟به گفته وي، بيش از 63 درصد جمعيت کشور، حتي نصف هزينه‌هاي زندگي را نمي‌توانند تامين کنند، اما متاسفانه «معيشت» از عرصه‌ي گفتمان اصلي فرادستان به کلي خارج شده است.

تورم 90 درصدي سبد معيشت در شش ماه

يک خانواده‌ي سه نفره کارگري امروز اگر ماهي 17 ميليون و 600 هزارتومان درآمد ثابتِ ماهانه داشته باشد، مي‌تواند از عهده‌ي مخارج زندگي بربيايد، اجاره خانه بدهد، ماهي چند کيلو گوشت و مرغ بخرد، هزينه‌هاي آموزش و درمان را تامين کند و چرخ زندگي را تا اندازه‌اي بگرداند؛ اما فاصله‌ي دستمزد حدود 70 درصد کارگران شاغل با اين رقم حداقلي، بيش از 63 درصد است.محاسبات نشان مي‌دهد در طول شش ماه ابتداي سال، سبد معيشتِ حدوداً 9 ميليون توماني به رقم 17 ميليون و 600 هزار تومان رسيده است و اين يعني تورم 90 درصدي تمام هزينه‌هاي زندگي. آيا اين تورم 90 درصدي قرار است با يارانه 300 يا نهايت 400 هزار توماني جبران شود؟

منبع: ايلنا